Paus Benedictus XVI heeft ons ‘tien geboden voor het milieu’ gegeven; richtlijnen voor een levensstijl die minder beslag legt op de draagkracht van de Aarde. Ze sluiten naadloos aan de oproep van paus Franciscus in zijn encycliek Laudato Si om zorg te dragen voor ons gemeenschappelijke huis. Hiervoor is een ecologische bekering nodig. De tien geboden kunnen ons daartoe inspireren. In deze aflevering het negende gebod: Discipline is meer dan een woord.
Geen woorden maar daden. De tijd van alleen maar praten over de ecologische crisis, over oorzaken en gevolg, is voorbij. Het is nu tijd voor daden.
Innerlijke motivering nodig
Paus Franciscus concludeert in zijn encycliek dat het bewustzijn van de ernst van de culturele en ecologische crisis nu wel bij veel mensen is doorgedrongen. Nu moet dit nog vertaald worden in nieuw gedrag. Dit gaat natuurlijk niet zonder slag of stoot. Velen weten dat de huidige vooruitgang en het ophopen van goederen of genoegens niet voldoende zijn om zin en vreugde te geven aan het menselijk hart, maar zij voelen zich niet in staat af te zien van wat de markt hun biedt (LS209). Wat we als mensen nodig hebben is een innerlijke motivering om tot een persoonlijke gedragsverandering te komen.
Innerlijke verbondenheid
De grote rijkdom van de christelijke spiritualiteit levert een schitterende bijdrage aan de poging om de mensheid te vernieuwen. Paus Franciscus reikt ons enkele leidraden van ecologische spiritualiteit aan die voortkomen uit onze geloofsovertuiging; motieven om een hartstocht voor de zorg van de wereld te voeden (LS 216). De ecologisch crisis vraagt om een diepgaande innerlijke bekering en de roeping behoeders van Gods werk te zijn, praktisch handen en voeten te geven (LS 217). Dit kan niemand alleen, dat kunnen we alleen samen. De christelijke spiritualiteit houdt ook het besef in dat we met alle andere wezens van het heelal een schitterende universele gemeenschap vormen. Een gemeenschap waarin we met elkaar zijn verbonden en op elkaar aangewezen. Het besef van innerlijke verbondenheid zou voor gelovigen een innerlijk motivatie kunnen zijn om te komen tot zorg en soberheid. Paus Franciscus is hier heel stellig in: “Soberheid en zorgen voor de aarde zullen spontaan ontstaan, als wij ons innerlijk verbonden voelen met alles wat bestaat (LS11). Het is dan ook niet zo gek dat de paus in zijn encycliek ‘Laudato Si’ steeds maar weer herhaalt dat alles met alles verbonden is. Want aangezien een sober leven ook bij christenen niet vanzelfsprekend is, is het besef van verbondenheid blijkbaar nog niet helemaal doorgedrongen.
Samen boontjes plukjes schept vriendschap en geeft een gevoel van verbondenheid.
Waar zouden we zijn zonder insecten?
Soberheid en nederigheid
Soberheid en nederigheid hebben de laatste eeuw geen positieve waardering gekregen (LS224). Duurzaamheid heeft alles te maken met deugdzaamheid. Soberheid en nederigheid zijn deugden die we weer in ere moeten herstellen willen we toe naar een levensstijl die maatschappij, natuur en milieu geen schade toebrengt. Het is niet gemakkelijk deze gezonde nederigheid en een tevreden soberheid te doen rijpen, als wij God uit ons leven buitensluiten (LS224).
Spiraal van vreugde
Fietsvakantie, duurzaam en leuk!
Een sober leven hoeft helemaal niet saai te zijn, zoals nog wel eens wordt gedacht Ik zou zeggen in tegendeel. Het is een leven met een mentaliteit van ‘zijn’ in plaats van ‘hebben’ met nadruk op waarden als waarheid, schoonheid, deugdzaamheid en gemeenschap. Het betekent juist een heel intens leven, waarin je geniet van de kleine dagelijkse dingen; de lach van een kind, het roodborstje in de tuin, de zon op je gezicht, mooie muziek. En ja, het betekent inderdaad ook afzien van overmatige consumptie. Voor veel mensen zal dit een stapje terug betekenen. Maar dit hoef je niet te ervaren als minder. Minder vaak vlees eten betekent immers ook een toename van variatie van het wekelijkse menu. Het is een uitdaging om te leven volgens de oude wijze les ‘minder is meer’. Mijn eigen ervaring is dat als je maar gewoon ergens begint je in een spiraal omhoog terecht komt van vreugde, innerlijke vrede, tevredenheid en dankbaarheid. Dan is duurzaam doen geen moeten meer maar een willen.
Marjolein Tiemens-Hulscher
April 2016
(LS x, zijn verwijzingen naar Lautdato Si)
Groen geloven 