Deze gebedsviering is gemaakt voor de week van gebed voor de eenheid in 2023 met het thema Doe goed, zoek recht. Het thema is aangereikt door de kerken uit de Amerikaanse staat Minnesota, waar een deel van de bevolking bestaat uit nakomelingen van tot slaaf gemaakte Afro-Amerikaanse en inheemse mensen.

Openingslied
Ubi caritas et amor
Ubi caritas, deus ibi est.

Inleiding
Zoeken naar recht vraagt om zelfreflectie van ons zelf, en het vraagt om zelfreflectie van onze kerken. Wie sluiten we bewust of onbewust buiten? Waar en van wie horen wij de stem niet? Waar en van wie zien we de tranen niet?

Zie de tranen van de onderdrukten, deze lezing van Prediker staat centraal vanavond.  De slavernij is afgeschaft, de excuses zijn aangeboden, maar toch zijn er mensen om ons heen, zijn er mensen tussen ons, die hiervan nog de pijn voelen, de pijn dragen in hun hart, in ons hart.

Ongelijke kansen, een kloof tussen arm en rijk. Het brengt zowel aan de kant van de kinderen en kleinkinderen van de slaafgemaakten als aan de kant van de nakomelingen van die eraan verdiend hebben, ongemakkelijke gevoelens met zich mee. Gevoelens van onrecht, onrechtvaardigheid, schuld en schaamte.

Vanavond willen we bidden voor de tranen van deze kinderen, en voor alle onderdrukten overal ter wereld, in Iran en Afghanistan in het bijzonder voor de meisjes en vrouwen, voor mensen, kinderen en volwassenen in de moderne slavernij van de voedsel- en kledingindustrie, voor de mensen die gekwetst worden op grond van hun huidskleur, seksuele geaardheid of religie.

De pijn erkennen wij. Maar we willen ook kijken hoe we samen als broeders en zusters verder kunnen gaan en bouwen aan een toekomst van rechtvaardigheid en vrede. Elke bijdrage die wij leveren is misschien wel niet meer dan een korrel zand en wellicht individueel verwaarloosbaar, maar samen groeien al die korrels zand op een bepaald moment uit tot een grote berg, een berg van recht, van vrede, waar niemand meer omheen kan.

Daartoe bidden wij, een gebed uit de encycliek Fratelli tutti van Paus Franciscus.

Gebed
Onze God, Drie-ene liefde,
laat vanuit uw goddelijke intimiteit
de kracht van verbondenheid in ons stromen,
een overvloed van broederlijke liefde ons doordringen.
Geef dat wij christenen leven naar het Evangelie
en dat we Christus mogen ontmoeten in ieder mens.
Christus de gekruisigde,
aanwezig in de angst van alle mensen in de wereld
die onderdrukt of verlaten en vergeten worden.
Christus de Verrezene,
aanwezig in iedere broeder en zuster die zich weer opricht.

Kom Heilige Geest, laat ons zien hoe belangrijk en nodig iedereen is.
Hoe wij allemaal verschillende gezichten zijn
van die ene menselijke familie
waar U zoveel van houdt. Amen.

Lezing uit Prediker 4 vers 1-5 (Willibrord vertaling)
Ook werd ik getroffen door al de onderdrukking die er heerst onder de zon. Onderdrukten zie je in tranen, maar niemand die hen troost. Ze gaan gebukt onder de macht van onderdrukkers, maar niemand die hen troost. Daarom zeg ik: Wie dood en begraven is, is beter af dan iemand die nog leeft. Maar het beste af is degene die nooit werd geboren; hij hoeft al dat ellendige gedoe onder de zon niet mee te maken.
Ook zag ik dat alles wat mensen tot stand brengen, op onderlinge afgunst berust. Ook dat is ijdel en grijpen naar wind. Zeker: de dwaas zit met zijn handen over elkaar en ruïneert zo zichzelf.

Deze tekst van Prediker geeft een ooggetuigenverslag van een soort ongerechtigheid die het leven als geheel domineert. Hij ziet het in zijn dagen en ieder die kijkt met de ogen van de Prediker ziet vandaag hetzelfde. Deze ongerechtigheid doet tranen vloeien. Normaal wekken tranen medelijden op en wordt er getroost, maar daarvan is bij onderdrukkers geen sprake. Bij hen ontbreekt elk gevoel van medemenselijkheid en barmhartigheid. Laten wij niet met onze handen over elkaar zitten, maar God om vergeving vragen als wij hierin tekortkomen.

Gebed om vergeving (eventueel met 7 armige kandelaar)
We willen God om vergeving vragen voor het leed dat we elkaar aandoen:
ongewild, Heer, wees mij genadig
onbewust, Heer, wees mij genadig
uit onverschilligheid, Heer, wees mij genadig
uit afgunst, Heer, wees mij genadig
uit verveling, Heer, wees mij genadig
uit hebzucht, Heer, wees mij genadig
uit macht, Heer, wees mij genadig

Lied Neem mij aan zoals ik ben

 

 

 

 

 

 

Vraag
Wat kan ik als christen met al dit onrecht? Wat betekent God voor mij in deze?
God is goed. God is goed, betekent voor mij gerechtigheid, liefde die kracht geeft, macht die niet wil bezitten maar zichzelf deelt.
Godsdienst is eerst en vooral: dienst aan de mensen, aan alle mensen. Het Hebreeuwse woord voor vriendschap – chesed – betekent ‘verbondenheid van mens tot mens,’ zoiets als solidair zijn met elkaar. De bijbel reikt het ons allemaal aan. De Bijbelse sleutelwoorden zijn vrede, gerechtigheid, vriendschap, erbarmen.
Met oecumene streven we naar eenheid. Natuurlijk blijven er verschillen, dat mag. Maar de onderlinge solidariteit moet er zijn, te allen tijde, met iedereen. Dan breng je vrede en kan je kind van God genoemd worden.

Lezing Matteüs 5 vers 1-9
Bij het zien van deze menigte ging Hij de berg op, en toen Hij was gaan zitten, kwamen zijn leerlingen bij Hem. Hij nam het woord en onderrichtte hen met deze toespraak: “Gelukkig die arm van geest zijn, want hun behoort het koninkrijk der hemelen. Gelukkig die verdriet hebben, want zij zullen getroost worden. Gelukkig die zachtmoedig zijn, want zij zullen het land erven. Gelukkig die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden. Gelukkig die barmhartig zijn, want zij zullen barmhartigheid ondervinden. Gelukkig die zuiver van hart zijn, want zij zullen God zien. Gelukkig die vrede brengen, want zij zullen kinderen van God genoemd worden.

Vraag
Hoe kunnen wij kinderen van God zijn en samen bouwen aan een gemeenschappelijke toekomst?
Het evangelie vertelt ons geen sprookjes, het evangelie slaat alle vastigheid uit onze handen. Juist daardoor leert het ons een nieuw verstaan van onszelf, wat ons een nieuwe kijk op de wereld geeft. Een wereld waarin het nodig is om uit liefde te leven. En ons geloof geeft ons de moed om uit deze liefde in deze wereld te kunnen leven en het goede te kunnen doen.

Uitspreken van ons geloof
Wij geloven in het leven, ons gegeven
Als een kans om mens te worden naar Gods beeld.
Wij geloven in de Vader van dat leven,
die de zin is en de grond van ons bestaan,
de hoop en het uitzicht, door alles heen.
Wij geloven in Jezus Christus,
Zoon van God, mens voor mensen,
lijdend tot in de dood, maar levend voorgoed,
iemand om nooit te vergeten,
eten en drinken voor alle mensen.
Wij geloven in zijn Geest,
die levend maakt en kracht geeft,
die perspectief en toekomst biedt,
die werkt in mens en tijd.
Wij geloven in die mens
die het kwaad en het lijden aandurft
en niet ophoudt de liefde waar de maken.
Wij geloven in de goede krachten in de mens,
dat wij samen op weg zijn van donker naar licht,
van nacht naar dag, van lijden en verdriet naar verlossing.
Wij geloven in het leven
als de weg naar de liefde,
naar het geluk dat volkomen is.

Lied Neem mij aan zoals ik ben

Gebed
God van gerechtigheid en genade
laat ons de onderdrukking om ons heen echt zien,
dat we niet blind blijven voor onze eigen voorrechten
en het gebrek aan kansen voor anderen.
Dat we met open ogen en harten werken
aan het vergroten van gelijkwaardigheid.
Wij bidden in de naam van Jezus,
die de menigte zag en medelijden met hen had,
met de woorden die Hij ons gegeven heeft

Onze Vader die in de hemel zijt,
Uw naam worde geheiligd.
Uw koninkrijk kome.
Uw wil geschiede,
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood.
En vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij onze schuldenaars vergeven.
En leid ons niet in verzoeking,
maar verlos ons van de boze.
Want van U is het koninkrijk
en de kracht en de heerlijkheid
in eeuwigheid. Amen.

Psalm 41 (van Huub Oosterhuis uit 150 Psalmen vrij)
Voor mij stond een arme in vodden
uitgeteerd. Zij vroeg mij geld,
dat ze voor één nacht…..
Ik gaf genoeg voor twee.

En nu
word ik overal geprezen
om mijn weldadigheid:
‘de Here heeft het gezien
met behagen’ en
‘wie één mens redt, redt heel de wereld.’

De waarheid is
dat ik mij schaam en schuldig voel
te leven in een heelal
van zoveel pralende rijkdom
en bittere armoe.

Ik praat erover met vrienden en bekenden.
Waar ik mij druk over maak, vragen zij.
Zo ís de wereld, gewoon deze wereld.
En wie arm is heeft toch handen.
En zo’n vrouw, die kan –
er wordt hard gelachen.

En zelfs mijn jongen, die mijn brood eet,
mijn gedachten deelt, lacht mee.

Hoe verder? ‘Here’, die ik noem
mijn God-Ik-zal-er-zijn,
hoe verder met deze wereld?

Zal uw woord over gerechtigheid
en genade
op ons geweten inwerken

en brengen een keer
in onze gedachtenstroom

en ons stil maken
en wakker?

Stilte

Gebed (van kerknet.be)
Christenen zijn mensen met grote ogen,
die zien waar zij nodig zijn.
Christenen zijn mensen met grote oren,
die horen wat mensen willen zeggen.
Christenen zijn mensen met een grote mond,
die het opneemt voor de kleinen.
Christenen zijn mensen met grote handen,
die anderen kunnen dragen.
Christenen zijn mensen met grote voeten,
die stap voor stap met anderen meegaan.
Wij wensen dat ook jij
zo’n christen mag zijn.

Zegen (gezongen)
De Levende zegene en behoede ons.
De Levende doe zijn aangezicht over ons lichten,
en zij ons genadig.
De Levende verheffe zijn aangezicht over ons,
en geve ons vrede.

Zegen ons en behoed ons,
doe lichten over ons uw aangezicht
en wees ons genadig.
Zegen ons en behoed ons,
doe lichten over ons uw aangezicht
en geef ons vrede.

Marjolein Tiemens-Hulscher en Francine van Rees
Driebergen, 18 januari 2023