De berg, omhoog en omlaag

Deze gebedsviering is gemaakt voor in de veertigdagentijd rondom de lezing van Matteüs 17, 1-9

Op het altaar, of op een tafel, een hoopje stenen met daarop een waxinelichtje.

Welkom en inleiding
Voor dit avondgebed komen we hier samen in de naam van God schepper van hemel en aarde, Vader, Zoon en Heilige Geest. En mogen we delen in zijn genade en vrede.

Welkom allemaal bij deze eerste avond van de serie vespers, avondgebeden, die de Raad van Kerken gedurende de veertigdagentijd organiseert. Vorige week op aswoensdag, zijn we op weg gegaan naar Pasen; het feest van de opstanding, de overwinning van de dood, het nieuwe leven, het licht. Vandaag krijgen we al iets mee van dat licht. Maar voor het zover is ligt er een berg op onze route; een hele uitdaging. Hoe maken we het de moeite waard om de inspanning, die de beklimming van de berg zal vergen, op te brengen? Hoe houden we het vol? Is het doel van de beklimming aantrekkelijk genoeg? Weegt dat op tegen de pijn en moeite die we moeten doen? Daarover lezen we in het evangelieverhaal dat deze avond centraal staat. Laten we beginnen met te zingen voor de Heer van liefde en trouw.

Lied Zingt voor de Heer van liefde en trouw (Gvl 565)
Zingt voor de Heer van liefde en trouw,
die onder ons verblijven wou.
Zingt als het gras dat dankt voor dauw;
alleluja, alleluja.

Zingt voor het heilige hemels brood,
dat ons versterkt in alle nood,
dat ons doet leven na de dood; alleluja, alleluja.

Zingt voor de liefde die ons bindt,
die in ons hoofd haar woning vindt,
die ons hart haar rijk begint: alleluja, alleluja.

Zingt voor het heil dat komen gaat;
zingt voor de deur die open staat
zingt voor de God die zingen laat; alleluja, alleluja.

Gebed
God, in Jezus uw Zoon,
laat U zich kennen als een Vader.
In Hem, zien wij uw liefdevolle aanwezigheid.
Leer ons naar Hem te luisteren
en zijn woord te verstaan.
Open ons hart voor uw aanwezigheid,
opdat wij in lijden en vreugde vertrouwen op U,
zoals Jezus Christus deed,
Hij die nu met U en de heilige Geest leeft in de eeuwigheid.
Amen

Evangelielezing Mattheüs 17, 1-9
In die tijd nam Jezus Petrus, Jakobus en diens broer Johannes met zich mee en bracht hen boven op een hoge berg, waar zij alleen waren. Hij werd voor hun ogen van gedaante veranderd: zijn gelaat begon te stralen als de zon en zijn kleed werd glanzend als het licht. Opeens verschenen hun Mozes en Elia, die zich met Hem onderhielden. Petrus nam het woord en zei tot Jezus: “Heer, het is goed dat wij hier zijn. Als Gij wilt zal ik hier drie tenten opslaan, een voor U, een voor Mozes en een voor Elia.” Nog was hij niet uitgesproken of een lichtende wolk overschaduw­de hen en uit de wolk klonk een stem: “Dit is mijn Zoon, de Welbemin­de, in wie Ik mijn welbehagen heb gesteld; luister naar Hem.” Op het horen daarvan wierpen de leerlingen zich ter aarde neer, aangegrepen door een hevige vrees. Maar Jezus kwam naar hen toe, raakte hen aan en zei: “Staat op, en weest niet bang.” Toen zij hun ogen opsloegen zagen zij niemand meer dan alleen Jezus. Onder het afdalen van de berg gelastte Jezus hun: “Spreek met niemand over wat ge hebt aanschouwd voordat de Mensenzoon uit de doden is opgestaan.”

Lied: Als alles duister is (voor muziek zie pdf onderaan)
Als alles duister is,
ontsteek dan een lichtend vuur
dat nooit meer dooft,
vuur dat nooit meer dooft.
Als alles duister is
ontsteek dan een lichtend vuur
dat nooit meer dooft,
vuur dat nooit meer dooft.

De berg op:
In de evangelie tekst wordt er niet veel gezegd over de beklimming van de berg. Er wordt slechts een halve zin aan besteedt, ‘bracht hen boven op een hoge berg’. Iedereen die wel eens in de bergen gewandeld heeft weet dat achter deze zeven woorden veel inspanning zit. Je loopt niet zomaar even naar de top. Beneden heb je misschien nog een goed pad en loopt het makkelijk. Maar hogerop wordt het pad, smaller, is het soms alleen nog maar een schapenpaadje, en wordt het steiler. Het lopen gaat over in zwoegen, en zweten, hard werken. Een andere keer moet je misschien een puinhelling oversteken, met rollende stenen. Als je dan niet heel voorzichtig en met aandacht loopt dan kan het zomaar zijn dat elke pas voorwaarts ook weer een halve achterwaarts is. Toch lopen, klimmen en zwoegen we door, want we weten dat we boven worden beloond met een prachtig uitzicht.

Wij zijn als het volk van Israël, wij zijn onderweg. Ieder mens loopt zijn eigen route. En in ieders leven zijn er tijden dat het moeilijker is. Dan voelt het alsof je met een zware rugzak een steile helling moet beklimmen.
Hoe houden we ons gaande als de berg zich aandient op onze levensweg?
Jezus gaat niet alleen. Hij neemt drie mensen mee. Goed gezelschap. Het is belangrijk om de weg niet alleen te gaan, maar samen met anderen. Dat je op elkaar kunt terugvallen als het nodig is. Maar het is ook van belang om het doel waarom je de inspanning doet voor ogen te houden. We houden het vol als dat doel aantrekkelijk genoeg is. In de stilte bovenop de berg ontmoette Jezus, Mozes en Elia als oude bekenden. Alsof die hem daar hadden opgewacht. Mozes en Elia zijn voor hem bekende personen uit de traditie van zijn volk, verhalen waarmee Hij het leven aankon.

Als wij de berg beklimmen mogen we ook uitzien naar Hem, die uitziet naar ons, die op ons wacht, zoals Marinus van de Berg zo mooi verwoordt:

U een wachtende
Dat U een wachtende bent
en niet een machtige
bevrijdt en troost mij.
Dat U een wachtende bent
die mij de vrijheid geeft
mijn weg naar U te zoeken.
Dat U een wachtende bent
die in een kier wacht
als ik dwaal en dool.
Dat U een wachtende bent
die liefdevol naar mij uitkijkt
Uw deur niet dichtdoet.
Dat bevrijdt en troost me
dat stimuleert me te
zoeken naar Uw Wil.

Stilte

Lied: Als alles duister is

Op de berg:
Het grootste gedeelte van de evangelietekst verhaalt over wat er op de berg gebeurt. Het verhaal wordt vanuit de leerlingen vertelt. Zij zien voor hun ogen Jezus van gedaante veranderen: zijn gelaat begon te stralen als de zon en zijn kleed werd glanzend als het licht. Er wordt verder niks gezegd over hoe de leerlingen hierop reageerden. Met geen woord wordt er gerept over verbazing, ontzag of angst. Die angst tonen ze wel toen er een stem uit de hemel klonk. Maar waarom niet bij het aanschouwen van het stralende gelaat en de kleding van Jezus? Dat verbaast mij.

Daar bovenop de berg gebeurt wat, het is onmiskenbaar dat er iets verandert. Alles komt in een bijzonder licht te staan. In je eigen leven kun je ook zomaar ervaren dat je boven op die berg bent beland. Het leven lijkt vanzelf te gaan. De last ervaar je niet. De relaties met de mensen om je heen, die zijn fijn en voedend. Je geniet van al het moois om je heen, het leven is verrukkelijk. Verbonden als je je voelt met de hemel en de aarde. Licht en liefde zijn je deel: het kan niet op.

Daar bovenop de berg, kan het zomaar gebeuren dat je opeens het inzicht krijgt hoe je verder moet. De toekomst ligt als het ware als een duidelijke kaart voor je uitgespreid., uitzicht wijd licht land. Het is een nieuw begrijpen wat God met jou, met de wereld voor ogen heeft. Dat je opeens zijn woord verstaat. Zijn
woord dat ruimte schept, toekomst wijd licht land
waar gerechtigheid als rivieren stroomt
waar een wijnstok bloeit tegen klippen op
even is het waar en dan is het weg.
Toon mij niet vergeefs wat mijn ziel verlangt
geef dat ik volhard in uw vergezicht.

Stilte

Lied: Die ons voor het licht gemaakt hebt (voor muziek zie pdf onderaan)
Die ons voor het licht gemaakt hebt, dat wij leven
spreek licht, wees hier aanwezig in uw naam
Ik zal er zijn.

De berg af
Je zou wel altijd boven willen blijven. Daar was het zo helder en licht. Je had inzicht, je zag het voor je. Even is het waar en dan is het weg. Het ontglipt ons weer. We gaan weer  bergaf, we moeten terug naar beneden. Zijn we dan weer terug naar af? Nee, niet helemaal. We willen volharden in het vergezicht, concreet maken wat we boven gezien hebben. Het kan zijn dat we de rugzak dan weer gaan voelen. Maar toch is er iets veranderd, voelt het anders. Er is iets dat in ons brand, een onbedwingbaar vuur dat wil oplaaien. Iets van het stralende licht van Jezus straalt op ons af. We dragen zijn licht en zijn liefde met ons mee. Daar kun je je in donkere tijden aan warmen. Daar kun je van delen.

Mensen onderweg zijn wij. Reizigers met elkaar, pelgrims. Zo zijn wij bedoeld. Dragers van het licht…, wuivend en zingend in de zon, een gedicht van Jeanette van Osselen

Heb je het licht op het veld gezien
en hoe het zich uitzaait tussen de bomen,
de grond verwarmt
waar mensen komen
en knielen voor Gods aangezicht?

Heb je de klaprozen zien wuiven
en hoe ze zingen in de zon op het veld,
waar het oude verhaal
opnieuw wordt verteld
aan ieder mens in scheppingstaal?

Mensen als bloemen warm en vol geestkracht,
tot leven gewekt om open te staan,
om kleur te bekennen,
dankend en zingend verder te gaan.

Stilte

Lied: Die ons voor het licht gemaakt hebt 

Dankgebed
Als we Jezus willen volgen in alles wat we doen en zeggen kiezen we niet voor de makkelijkste weg we komen onherroepelijk bergen tegen.
Daarom bidden wij tot U
Geef dat ik volhardt in uw vergezicht en laat me inzien dat u met ons meetrekt
dat u ons lief heeft, naar ons uitziet en op ons wacht.
Wij danken u voor het licht van iedere dag waardoor wij leven
en kunnen zien hoe mooi de schepping is.
We danken u dat u uw stralende licht over ons laat schijnen
Leer ons een licht voor anderen te zijn Leer ons het licht in de ander te zien
Dat vragen wij u die ons Licht bent. Amen

Laten we gaan staan elkaar zingend vrede en zegen toewensen.

Vrede en zegen (voor muziek zie pdf onderaan)
Vrede wens ik je toe
Liefde wens ik je toe
Moge God je behoeden,
leef met zijn liefde.
Vrede wens ik je toe.

Zegen wens ik je toe
Aandacht wens ik je toe.
Dat er mensen zijn
met wie je kunt delen
Zegen wens ik je toe.

Slotlied: Wonen overal nergens thuis (GvL 551, LB 419)
Wonen overal nergens thuis
aarde mijn aarde mijn moeders huis
vallende sterren de schim van de maan
mensen die opstaan en leven gaan
mensen veel geluk.

Wonen overal even thuis
handel en wandel en huis na huis
loven en bieden op waarheid en waan
wagen en winnen verder gaan
mensen veel geluk

Wonen overal bijna thuis
aarde mijn hemel mijn vaders huis
stijgende sterren de lag van de maan
mensen die dromend een stem verstaan
mensen veel geluk

Marjolein Tiemens-Hulscher en Lianne Banda
Driebergen 1 maart 2023

Als alles duister is

Die ons voor het licht gemaakt hebt

Vrede wens ik je toe