Aanstaande vrijdag (2 feb) hullen honderdduizenden Nederlanders zich, net als ik, in een warme trui en draaien de verwarming een graadje lager. Zij doen mee met de jaarlijkse warmetruiendag onder het motto: verwarm jezelf, niet de wereld. Doe jij ook mee? Lees verder
energie
Duurzame mode
“Iets hergebruiken in plaats van het weg te gooien, omdat men daartoe echt gemotiveerd is, kan een daad van liefde zijn die onze waardigheid tot uitdrukking brengt.” Dit zegt paus Franciscus in de encycliek Laudato Si’ als hij het heeft over ecologische bekering of milieuopvoeding, om een ecologisch burgerschap te creëren.
Ecologisch burgerschap
Ecologisch burgerschap, ik vind het een mooie term. Daarin kunnen gelovigen en niet gelovigen elkaar vinden. Veel van ons zijn vast al een eind gevorderd op de weg van ecologisch burgerschap. Je hebt misschien al groene energie, een goed geïsoleerd huis, reist zoveel mogelijk met het OV of pakt de fiets, je let op wat je eet. Maar wist je dat je op het gebied van kleding misschien ook nog een wereld van verschil kunt maken?
Vervuilend
De productie van kleding is vaak vervuilend (fossiele grondstoffen), en kost veel water, energie en land. Voor het maken van een spijkerbroek is bijvoorbeeld 10.000 liter water nodig, voor een T-shirt 2000 liter. De sociale omstandigheden in de keten van de kledingindustrie laten, ondanks de inspanningen die geleverd worden, nog steeds te wensen over. Voor mij redenen om ook eens na te denken over kleding die minder vraagt van mens en milieu.
Alternatieve grondstoffen
Er zijn al een heleboel mogelijkheden. Er is kleding van ecologische wol of katoen, al of niet bijgemengd met hergebruikte textielvezels. Merken die dit soort kleding verkopen besteden vaak ook aandacht aan andere duurzaamheids thema’s zoals kinderarbeid, eerlijke lonen voor de arbeiders, het verbod op zandstralen (bij spijkerbroeken), het uitbannen van giftige stoffen en het beperken van CO2 emissies. Er komt ook steeds meer kleding van andere natuurlijke, vernieuwbare of herbruikbare grondstoffen als hennep en bamboe. Best eens de moeite waard om je daarin te verdiepen.
Dutch Sustainable Fashion Week
Wollen jurk van Pure Matters
Veel mensen willen (68% van de consumenten) willen graag duurzame kleding kopen, maar weten niet waar en hoe. De Dutch Sustainable Fashion Week (7 t/m 16 okt) springt hierop in. Via talloze events en in meer dan 400 gerenommeerde winkels door heel Nederland wordt aandacht gegeven aan duurzame mode. Op diverse websites is informatie te vinden over eerlijke en/of duurzame kleding. Vaak gaat het samen, maar niet altijd.
Tweede hands
Er hangt meestal een aardig prijskaartje aan dit soort kleding, die overigens dan wel jaren mee kan. Een goedkopere en duurzame oplossing hiervoor is natuurlijk tweedehands kleding. Voor een habbekrats kun je soms hele mooie bloesjes, broeken, jurkjes enzovoort kopen. Ook al is deze kleding misschien niet volgens eerlijke en duurzame principes gemaakt, het is toch altijd duurzamer dan weggooien en nieuw kopen.
Nobele taak
Met kleding kun je nog meer bijdragen aan je ecologische burgerschap. “Als iemand zich wat warmer kleedt in plaats van de verwarming aan te zetten (of hoger te zetten), ook al laat zijn financiële situatie hem toe meer te verbruiken en uit te geven, dan veronderstelt dit dat hij overtuigd is en gevolg is geworden voor de zorg voor het milieu. Het is een zeer nobele taak om met kleine dagelijkse handelingen te zorgen voor de schepping.” Zo geeft de paus mij een mooi excuus om te zwichten voor een mooi wollen jurkje van Pure Matters. (Vrijdag 7 en zaterdag 8 oktober verkoop bij de Estafette in Driebergen). Dan laten we de verwarming nog even uit.
Klimaat-zaak van ons allemaal
De klimaatzaak die Urgenda aanspant tegen de Nederlandse Staat diende afgelopen dinsdag en was dus volop in het nieuws deze week. Als mede-eiser was ik erbij. Ik vind namelijk de het klimaat een zaak is die ons allemaal raakt en aangaat. Wij (Stichting Urgenda en de mede-eisers, bijna 900 verontruste burgers) zijn namelijk van mening dat de overheid te weinig doet om de CO2 uitstoot te verlagen om daarmee de opwarming van de Aarde een halt toe te roepen. De wetenschap is het er over eens dat we moeten voorkomen dat de Aarde meer dan 2 graden opwarmt t.o.v. 1950. Gaan we over die grens heen dan kunnen/zullen de gevolgen catastrofaal zijn. Dat willen we onze kinderen en kleinkinderen toch niet aandoen? Aangezien de Aarde sinds 1850 al 0,9 °C warmer is geworden zijn we al een aardig eind onderweg. De overheid erkent de ernst van de klimaatverandering. Haar inspanningen, en ook die van EU, om er wat aan te doen lopen echter niet in de pas met wat volgens de wetenschap nodig zou zijn, namelijk een reductie van de CO2-uitstoot van 40% in 2020 t.o.v. 1990. (Nederland denkt uit te komen op 14-17%). Wij vragen de rechter om de overheid te dwingen te doen wat nodig is om haar bevolking te beschermen tegen klimaatverandering.
Het was een hele belevenis. We verzamelden op de trappen voor de rechtbank waar we werden omgeven door veel fotografen en pers. Er werden actiebordjes met quotes van bekende en minder bekende Nederlanders uitgedeeld. Ik had de eer om de quote van Reinier van den Berg in de lucht te houden.
“Klimaatverandering, smeltende ijskappen, overstromingen en bosbranden. Daar heeft niemand recht op.”
Daarna stonden we geduldig met ons allen in de rij om door het detectiepoortje naar binnen te gaan. Tweehonderd mensen door één poortje, dat duurt dus wel even. De pleidooien heb ik gevolgd in een zaal met scherm. Het voordeel daarvan was dat je als publiek kunt reageren op wat er gezegd wordt. Je proeft dan de algemene bijval of verontwaardiging. Wat heel goed uit de pleidooien van de advocaten van Urgenda naar voren kwam was dat het niet alleen gaat om het percentage CO2-reductie dat in 2020, 2030 of 2050 (80-95%) bereikt moet zijn, maar juist ook om de weg er naar toe. CO2 hoopt zich namelijk op in de atmosfeer. Dus alles wat er bij komt blijft daar ook de komende 1000 jaar of langer. Elke dag uitstel om de reductie te verminderen draagt bij aan de toename van CO2 in de atmosfeer. Daarom moeten er juist nu grote reducties gerealiseerd worden. Daarmee is niet alleen de hele Aarde met al haar bewoners gediend, maar ook de overheid zelf. Nú grote reducties realiseren is op de lange termijn makkelijker en goedkoper dan het nog een paar jaar uitstellen. We hopen dat de rechter een moedige beslissing neemt. 24 juni zullen we het horen.
Meer nieuws op de website van Urgenda, Duurzaam Nieuws en nos.nl en RTL
Global Divestment Day
Morgen, vrijdag 13 februari is het de eerste Global Divestment Day; een wereldwijde actiedag van de internationale FossilFree-beweging, die instellingen oproept hun geld terug te trekken uit de fossiele industrie (divestment).
Iedereen die een beetje het nieuws volgt weet ondertussen dat als het niet lukt om de opwarming van de Aarde tussen de 1,5 en 2 graden te houden we wereldwijd te maken krijgen met droogte, mislukte oogsten, overstromingen en extreme weersomstandigheden. Alle reden dus om ons best te doen om de temperatuurstijging te beperken. Maar dat betekent wel dat een groot deel van de fossiele reserves aan olie, gas en steenkool in de grond moet blijven zitten. Dit is natuurlijk slecht nieuws voor de spelers in de fossiele energiesector. Zij zien daardoor een groot deel van hun toekomstige winst verloren gaan en zijn dan ook niet geneigd om te stoppen met het winnen van fossiele brandstoffen.
Daarom vraagt de FossilFree-beweging aan (grote) investeerders om zich uit de fossiele sector terug te trekken. Uit morele overwegingen zou dit al een logische stap zijn. Want zeg nu eerlijk, als investeerder zijn je handen net zo vuil als die van de oliereuzen zelf. Bovendien is beleggen in fossiele brandstoffen riskant geworden. De olieprijs is niet stabiel en doordat fossiele energiebedrijven niet winbare voorraden moeten afschrijven is de kans op een financiële crisis (Carbon Bubble) niet ondenkbaar.
De Wereldraad van Kerken heeft al besloten om niet meer in fossiele brandstoffen te investeren. Ze heeft fossiele brandstoffen toegevoegd aan de lijst met immorele beleggingen. Desmond Tutu, paus Franciscus en Rooms Katholieke bisschoppen uit diverse werelddelen hebben naar aanleiding van de klimaatconferenties in Lima (december 2014) en in Parijs (eind van dit jaar) een duidelijk standpunt ingenomen over de 1,5 grens. Zij roepen op tot rechtvaardige, wettelijke maatregelen tegen klimaatverandering, omdat juist arme mensen en landen hierdoor het meest getroffen worden en er het minst aan hebben bijgedragen.
FossilFree zou zou daarom een doelstelling van alle kerken moeten zijn. Als kerk kun je het geld beter investeren in vormen van hernieuwbare energie. Dan draag je bij aan een groene toekomst en doe je recht aan al die mensen die het meest te lijden hebben van de klimaatverandering. Kerken kunnen er ook aan bijdragen om andere grote instellingen zoals pensioenfondsen te vragen zich terug te trekken als aandeelhouders van fossiele energiebedrijven. U kunt hier bijdragen door het tekenen en verspreiden van de petitie abpfossielvrij.nl. Het is een verzoek aan pensioenfondsen om beleggingen in fossiele energie terug te trekken.
DIVEST NOW
De zolder geïsoleerd
We zijn dit jaar goed begonnen en hebben ons eerste goede voornemen al waargemaakt. We hebben het dak van de zolder geïsoleerd. We waren er in de zomervakantie al mee begonnen. Helaas hebben we de klus toen niet af gekregen. Sindsdien stonden overal in huis grote pakken isolatiemateriaal. Heerlijk dat die nu weg zijn.
Uiteraard hebben we zoveel mogelijk duurzame materialen gebruikt. Er is tegenwoordig volop keus in ‘groene’ bouw- en isolatiematerialen. En, zoals dat gaat als er veel keus is, dan is het moeilijk om te kiezen. Elk materiaal heeft zo z’n positieve en z’n negatieve kanten. Onze keus is uiteindelijk gevallen op houtwol. Dit heeft een redelijk goed rendement (bij 12 cm dikte), en is makkelijk te verwerken. Je kunt het gewoon met een handzaag op maat zagen. Dit is trouwens wel een stoffige bedoeling. We hebben tussen de balken van de zolder (vakken van ongeveer 110 bij 130 cm) houten latten bevestigd. Daartussen konden we het houtwol klemmen. Met platen van populierenmultiplex hebben we de zaak weer afgetimmerd (geschroefd).
Nu maar hopen dat de zolderkamer behaaglijker wordt. Voor alsnog kunnen we dat nog niet beoordelen, want de ramen staan nog veel open om de verflucht te verdrijven. We hebben wellis waar biologisch afbreekbare verf gebruikt, maar toch het ruikt gewoon naar verf.
Dit was onze eerste stap op de duurzame weg van 2015. Onze bijdrage aan, hopelijk, minder energieverbruik en dus een lagere CO2 uitstoot. Alle kleine beetjes helpen om de opwarming van de Aarde zoveel mogelijk tegen te gaan. Een volgende stap zetten we binnenkort. Op de slaapverdieping krijgen we overal dubbel glas. Wat is uw groene stap? Ik wens u een groen en inspirerend 2015 toe, met veel verwondering en verbinding.
Marjolein Tiemens-Hulscher
Groen geloven 