Deze gebedsviering is gemaakt voor de gebedsdag voor de schepping, 1 september. Het Zonnelied van Franciscus van Assisi staat centraal.

Openingslied: Laudate omnes gentes
Laudate omnes gentes, laudate dominum
Laudate omnes gentes, laudate dominum

Welkom en inleiding
Het is vandaag ‘Werelddag van gebed voor zorg voor de schepping’ of kort gezegd wereldgebedsdag voor de schepping. Het is ook de eerste dag van de scheppingsperiode die loopt tot en met 4 oktober de feestdag van Franciscus van Assisi. Voor de katholieke kerk zijn dit nog vrij nieuwe initiatieven. Bij de Orthodoxe kerk en de Wereldraad van Kerken bestonden ze al langer. Maar in 2015 sloot op initiatief van Paus Franciscus de katholieke kerk zich hierbij aan. In dat jaar, nu 5 jaar geleden, kwam ook de encycliek Laudato si’ uit, waarin de paus zich uit over de zorg voor ons gemeenschappelijk huis.

Laudato si’ Geprezen zijt gij, verwijst naar het Zonnelied van Franciscus. Een lofzang van heel de schepping op zijn Schepper. Een lofzang waarin de verbondenheid tussen de levende en de niet levende natuur zich uitspreekt. Waarin heel het universum beschreven wordt als een broeder- en zusterschap. Door te kiezen voor de titel Laudato si’ maakt Paus Franciscus duidelijk hoe belangrijk het is om ons bewust te zijn dat alles met alles samenhangt. Dat we leven van relaties; relaties met elkaar, met God, maar ook met onze niet menselijke medeschepselen en omgeving.

Waarschijnlijk heeft u zojuist met het hier naar toe lopen de gewonde beuk gezien die naast het gebouw staat. Er is een grote tak uitgebroken waardoor een groot gat in het bladerdak is ontstaan. Toen ik dat twee weken geleden voor het eerst zag was ik geschokt, het raakte me diep van binnen. En ik denk dat ik niet de enige ben. Voor mij is dat een teken dat we begaan zijn met die boom, dat die een eigen waarde heeft, maar ook iets betekent voor jou, voor ons. De boom voelt als een broeder en behoort ook tot de universele broederschap waar Franciscus van Assisi over spreekt.

Ik hoop dat we in deze gebedsviering iets van die universele verbondenheid mogen ervaren door samen te bidden en stil te zijn.
Laten we stil worden en God om vergeving voor al die momenten waarop we de relaties verbroken hebben.

Gebed om vergeving
Barmhartige God, vader en moeder van al wat bestaat
Schepper van hemel en aarde en alle schepselen
U heeft ons een plek gegeven te midden van
al die andere broeders en zusters.
Vergeef ons als wij onze plaats en rol in uw schepping vergeten,
en ons niet gedragen als broeders en zusters;
Als we te overheersend zijn voor een ander, voor andere schepselen
of voor de aarde.
Heer ontferm U over ons.
Heer ontferm U over ons.

U heeft ons ogen gegeven om te zien, oren om te horen,
En een hart om te voelen.
Vergeef ons als onze zintuigen zijn afgestompt en wij niet openstaan
voor de rijkdom en schoonheid van uw schepping.
Christus  ontferm U over ons.
Christus ontferm U over ons.

Heer, uw betrokkenheid op heel de schepping roept ons op
om zorg te dragen voor al wat leeft.
Vergeef ons Heer, als wij daarin tekort schieten.
Heer ontferm U over ons.
Heer ontferm U over ons.

Moge de goede God zich over ons ontfermen,
onze zonden vergeven en ons geleiden naar nieuw en eeuwig leven.
Amen.

Inleiding op het zonnelied
De afgelopen tijd, en met name in het begin van de coronacrisis, hebben we extra kunnen genieten van de natuur. Het was er stiller en schoner dan anders. Er waren geen vliegtuigstrepen in de lucht en er was nauwelijks verkeer op de snelweg. De schoonheid van de natuur werd opeens door veel meer mensen weer gezien en ervaren. Steeds meer mensen trokken de natuur in. Daar hadden we heel duidelijk behoefte aan. Ik heb dat in ieder geval bij mijzelf heel sterk gemerkt en ik voel die behoefte nog steeds. De schoonheid van de natuur in je op nemen, werkt helend.

In het Zonnelied van Franciscus van Assisi komt de schoonheid van de natuur wel op een heel bijzondere manier tot uiting. Franciscus schreef dit gedicht aan het eind van zijn leven in 1225 toen hij in San Damiano zwaar ziek in zijn hutje lag en verging van de pijn.

Het loflied bezingt de schepping in termen van broeder en zuster. Broeder Zon, zuster Maan, broeder Wind, zuster Water, broeder Vuur en zuster-moeder Aarde, de condities die leven op aarde, en dus ook ons leven, mogelijk maken. Het zijn de broeders en zusters die Gods lof zingen. Het is dan ook een loflied van de schepping en niet op de schepping. Ook zuster dood krijgt een couplet, waarmee Franciscus wil zeggen dat ook de dood deel is van de cyclus van het leven.

De mens heeft een bescheiden rol in het lied. Er is geen eigen couplet voor de mens. Franciscus roept op om de Heer te danken en te dienen in grote nederigheid.

Acclamatie (GvL 150 II)
Alles wat adem heeft, love de Heer
Alles wat adem heeft, love de Heer

Zonnelied (gesproken door allen, cursief door voorganger)
Allerhoogste, almachtige goede Heer,
van U zijn de lof, de roem, de eer en alle zegen.
U alleen, Allerhoogste, komen zij toe
en geen mens is waardig uw naam te noemen.

Wees geprezen, mijn Heer, met al uw schepselen,
vooral door broeder zon
die de dag is en door wie Gij ons verlicht.
En hij is mooi en straalt met grote pracht;
van U allerhoogste, draagt hij het teken.

Kaars aansteken
We steken een kaars aan, want
Wie kan er leven zonder zon, zonder licht, zonder warmte?
De zon als beeld van de Liefde,
die geen onderscheid maakt tussen zondaars en rechtvaardigen.
Voor iedereen gaat hij op.

Wees geprezen, mijn Heer, door zuster maan en de sterren.
Aan de hemel hebt Gij ze gevormd, kostbaar en mooi.

Wees geprezen, mijn Heer, door broeder wind
en door de lucht, bewolkt of helder, en ieder jaargetijde,
door wie Gij het leven van uw schepselen onderhoudt.

Wees geprezen, mijn Heer, door zuster water
die heel nuttig is en nederig, kostbaar en kuis.

Water gieten van een kan naar een andere of in een schaal
We schenken water, want water moet stromen,
als het stilstaat gaat het stinken.
Uit het water zijn we voortgekomen, uit die oceaan van leven, geen dag kunnen we zonder.

Wees geprezen, mijn Heer, door broeder vuur
door wie Gij voor ons de nacht verlicht;
en hij is mooi en vrolijk, stoer en sterk.

Wees geprezen, mijn Heer, door onze zuster moeder aarde
die ons voedt en leidt,
en allerlei vruchten voortbrengt, bonte bloemen en planten.

Zaaien in een schaal met aarde en daar water over sprenkelen
We zaaien in de aarde die ons met elkaar verbindt in ons geschapen zijn;
in onze lichamelijkheid en in onze sterfelijkheid.
We zaaien als uiting van onze verwondering,
dankbaarheid en mededogen voor alles wat zo korte tijd te bloeien staat.

Wees geprezen, mijn Heer, door hen die omwille van uw liefde
vergiffenis schenken, en ziekte en verdrukking dragen.
Gelukkig wie dat dragen in vrede,
want door U, Allerhoogste, worden zij gekroond.

Wees geprezen, mijn Heer, door onze zuster de lichamelijke dood,
die geen levend mens kan ontvluchten.
Wee hen die in doodzonde sterven;
gelukkig wie zij in uw allerheiligste wil vindt,
want de tweede dood zal hun geen kwaad doen.

Prijs en zegen mijn Heer, en dank en dien Hem in grote nederigheid.

Acclamatie (GvL 150 II)
Alles wat adem heeft, love de Heer
Alles wat adem heeft, love de Heer

Pianospel

Gedicht: Moeder Aarde van Doree van Alebeek
Kom kind
Speel op mij
Beklim mijn vele bergen
Volg de paden van het zachte zand
Voel het mos onder je blote voeten
Drijf op het water van mijn zee…

Kom kind
Speel met mij
Bouw een kasteel van zand en water
Rol je om in het groene gras
Klim in bomen, zie mijn vertes
Laat de vlinder op je hand…

Kom kind
Speel voor mij
Dans, laat je lichaam spreken
Zing, jouw lied in blauwe luchten
Ren alleen, ren samen, ga verdwalen
Zomaar ergens heen
En vrij…

Kom kind
Deel  met mij
De schoonheid van de bloemenkleuren
De sterren in donkere nacht
De vogels en het geuren
van het rijpe graan….

Kom kind
Zorg  voor mij
Houd mijn geschenk in ere
Gebruik bescheiden en in evenwicht
Luister naar mijn diepste ritme
Adem en getij…

Kom kind
Mensenkind
Welkom op de aarde
Je hebt het recht op dit bestaan
Je hebt het recht om hier te leven
Levensvreugde is je mee gegeven
Je bent voor altijd veilig
en gedragen
in mijn moederschoot….

Stilte

Vredewens
Veel mensen hebben de ervaring dat ze in de natuur tot rust komen. Een boswandeling, een fietstocht, zomaar ergens stilzitten, het doet veel mensen goed. De natuur oordeelt niet. Net als bij God ben je welkom, geliefd, zoals je bent. Wij zijn deel van de natuur en mogen ook deelnemen in haar diepe vrede. Wensen we elkaar die diep, innerlijke vrede toe.

Lied: Vrede van de aarde en de hemel (voor muziek zie pdf onderaan)
De vrede van de aarde en de hemel, zijn geheel met jou.
De vrede van rivieren en de zeeën, moge die zijn met jou.
Diepe vrede kome over jou.
Gods vrede groeie in jou.

Stilte

Voorbede
Als individu voelen we ons vaak machteloos om te zorgen voor de Aarde, te bouwen aan Gods koninkrijk. Maar samen lukt het wel. Daarom hebben we elkaar nodig, hebben we een gemeenschap nodig. En als gemeenschap komen we niet ver zonder Gods hulp. Laten we daarom bidden om zijn Geest, dat Hij ons bezielt met wijsheid en kracht, om de zachtmoedige maar radicale weg van Jezus te gaan.

Laten we bidden voor de hedendaagse profeten,
de ‘wachters’ op de muren van onze samenleving,
dat ze de globale gemeenschap wakker houden
voor de noodtoestand waarin onze aarde verkeert.

Zend Gij uw Geest, wij worden herschapen
Gij geeft de aarde een nieuw gezicht.

Wij bidden voor allen die van onze aarde meer nemen dan ze kan geven,
dat God hen eenvoud en inzicht schenkt.

Zend Gij uw Geest, wij worden herschapen
Gij geeft de aarde een nieuw gezicht.

Wij bidden voor hen die de waarschuwingen van onze planeet zien,
maar er niet naar handelen,
dat God hen bezielt met daadkracht en moed.

Zend Gij uw Geest, wij worden herschapen
Gij geeft de aarde een nieuw gezicht.

Wij bidden voor de slachtoffers, mensen, dieren en planten,
van klimaatverandering en uitbuiting,
dat hun leed gezien wordt, niet als voldongen feit,
maar als het startpunt van hoop en groeiende solidariteit.

Zend Gij uw Geest, wij worden herschapen
Gij geeft de aarde een nieuw gezicht

Bidden we voor alles wat leeft in ons hart………………

Zend Gij uw Geest, wij worden herschapen
Gij geeft de aarde een nieuw gezicht.

God en Vader, wij hunkeren naar een nieuwe wereld, een wereld van gerechtigheid en vrede, waar een plek is voor iedereen, voor de dieren en de planten. Laat uw woord van liefde ons de kracht geven om vanuit ons hart oog te hebben voor alles wat leeft, voor heel uw schepping, zodat we vanuit die liefde samen uw volk kunnen zijn, in naam van Jezus Christus uw Zoon. Amen.

Onze Vader
God heeft ons bestemd voor het volle leven, in een Koninkrijk ‘vol shaloom’, maar de schepping is kwetsbaar en onze wil is zwak. Daarom bidden wij telkens opnieuw met de woorden die we van Jezus hebben geleerd: Onze Vader

Het is een prachtig gebed: Onze Vader.

Maar juist omdat we het telkens opnieuw bidden bestaat het gevaar de we diepgang van het gebed uit het oog verliezen. Dat het een riedeltje wordt een routine, dat gedachteloos in sneltreinvaart wordt opgezegd. Dat doet het gebed geen recht. Daarom nodig ik u uit om in stilte even stil te staan bij het woord ‘onze’. Krijgt het Onze Vader een andere dimensie als we de broeder- en zusterschap van Franciscus van Assisi hierbij voor ogen houden?

Even stilte,………….bidden we samen:

Onze vader die in de hemel zijt
uw naam worde geheiligd, uw rijk kome.
uw wil geschiede, op aarde zoals in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood
en vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren,
en breng ons niet in beproeving
maar verlos ons van het kwade,
want van U is het koninkrijk, de kracht en de heerlijkheid,
in eeuwigheid. Amen.

Slotgebed
Barmhartige Vader en Moeder,
Schepper van alles wat leeft,
Gij hebt ons in het leven geroepen
Opdat wij leven zouden vinden in overvloed.
Daarom bidden wij U:
Vernieuw ons hart,
en sterk in ons het vertrouwen
dat ons leven betekenis heeft,
dat Gij uw schepping nooit los laat.
Kom onze onmacht te hulp,
om zorg te dragen voor uw schepping,
om mee te bouwen
aan een nieuwe hemel en een nieuwe aarde
Zoals gij die heb voorzien.
Gij die liefde zijt, in de eeuwen der eeuwen.
Amen

We zijn bijna aan het eind van de viering gekomen, waarin we geluisterd hebben, samen hebben gebeden en stil zijn geweest. Ik hoop dat u met een gevoel van diepe vrede hier vandaan gaat en die vrede nog een poos in uw hart kunt meedragen. Mag ik nu uitnodigen om voor de zending, zegen en slotlied te gaan staan.

Zegen (tekst: Aletta Eshuis)
Moge jouw hart zeggingskracht hebben in dat wat je doet.
Moge je handen doorstroomd zijn met de daadkracht van jouw liefde.
Moge je voeten gesterkt zijn om Harte-wegen te gaan,
dwars tegen gewoontes en krachten in.
Moge je ogen de schoonheid van de wereld zien.
En de heilige vlam in ieder mens en in al wat leeft.
Moge je stem de luister van de aarde bezingen en zich uitspreken over onrecht.
Moge je hart vol van vertrouwen zijn dat de Levende een nieuwe toekomst baart
waar Liefde alles en in allen is.

Mogen we ons daartoe gezegend weten.
Laten we gaan in vrede in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest, Amen.

Slotlied: Zolang er mensen zijn op aarde (GvL 567, LB 981) (voor muziek zie pdf onderaan)
Zolang er mensen zijn op aarde,
zolang de aarde vruchten geeft,
zolang zijt Gij ons aller Vader.
Wij danken U voor al wat leeft.

Zolang de mensen woorden spreken,
zolang wij voor elkaar bestaan,
zolang zult Gij ons niet ontbreken,
wij danken U in Jezus’ naam.

Gij voedt de vogels in de bomen,
Gij kleedt de bloemen op het veld,
o Heer, gij zijt mijn onderkomen
en al mijn dagen zijn geteld.

Gij zijt ons licht, ons eeuwig leven,
Gij redt de wereld van de dood.
Gij hebt uw zoon aan ons gegeven,
zijn lichaam is het levend brood.

Daarom moet alles U aanbidden,
uw liefde heeft het voortgebracht,
Vader, Gijzelf zijt in ons midden,
o Heer, wij zijn van uw geslacht.

Marjolein Tiemens-Hulscher
Driebergen 1 september 2020

De vrede van de aarde

Zolang er mensen zijn op aarde