Mijn boekenplank is weer een boek rijker: ‘Super Waar, je volgende stap in duurzaam boodschappen doen’. Het is eigenlijk niet de goede plaats voor dit boek. Die zou gewoon in de huiskamer moeten slingeren, zodat iedereen het kan zien liggen en in kan kijken, want dit boek vraagt om (re)actie. Het boek is geschreven door de workshopleider van de workshop ‘God in de supermarkt’, Alfred Slomp. Voor de ‘beginner’ op de duurzame weg zal het boek vol met nieuwe inzichten staan. De ‘meer gevorderde’ zal vaker de reactie hebben, maar dat doe ik allang. Toch zal ook hij of zijn nog best verassende nieuwe dingen tegen komen. Lees verder
fair trade
Verlangen
We zijn alweer halfweg de advent. Een tijd van wachten, vol verwachting op de komst van God in ons leven. We leven in een gebroken wereld en verlangen naar een wereld van heelheid. We verlangen naar een nieuwe wereld en willen daaraan bijdragen. Kerstmis is de gelegenheid bij uitstek om dat te doen. Lees verder
Duurzame mode
“Iets hergebruiken in plaats van het weg te gooien, omdat men daartoe echt gemotiveerd is, kan een daad van liefde zijn die onze waardigheid tot uitdrukking brengt.” Dit zegt paus Franciscus in de encycliek Laudato Si’ als hij het heeft over ecologische bekering of milieuopvoeding, om een ecologisch burgerschap te creëren.
Ecologisch burgerschap
Ecologisch burgerschap, ik vind het een mooie term. Daarin kunnen gelovigen en niet gelovigen elkaar vinden. Veel van ons zijn vast al een eind gevorderd op de weg van ecologisch burgerschap. Je hebt misschien al groene energie, een goed geïsoleerd huis, reist zoveel mogelijk met het OV of pakt de fiets, je let op wat je eet. Maar wist je dat je op het gebied van kleding misschien ook nog een wereld van verschil kunt maken?
Vervuilend
De productie van kleding is vaak vervuilend (fossiele grondstoffen), en kost veel water, energie en land. Voor het maken van een spijkerbroek is bijvoorbeeld 10.000 liter water nodig, voor een T-shirt 2000 liter. De sociale omstandigheden in de keten van de kledingindustrie laten, ondanks de inspanningen die geleverd worden, nog steeds te wensen over. Voor mij redenen om ook eens na te denken over kleding die minder vraagt van mens en milieu.
Alternatieve grondstoffen
Er zijn al een heleboel mogelijkheden. Er is kleding van ecologische wol of katoen, al of niet bijgemengd met hergebruikte textielvezels. Merken die dit soort kleding verkopen besteden vaak ook aandacht aan andere duurzaamheids thema’s zoals kinderarbeid, eerlijke lonen voor de arbeiders, het verbod op zandstralen (bij spijkerbroeken), het uitbannen van giftige stoffen en het beperken van CO2 emissies. Er komt ook steeds meer kleding van andere natuurlijke, vernieuwbare of herbruikbare grondstoffen als hennep en bamboe. Best eens de moeite waard om je daarin te verdiepen.
Dutch Sustainable Fashion Week
Wollen jurk van Pure Matters
Veel mensen willen (68% van de consumenten) willen graag duurzame kleding kopen, maar weten niet waar en hoe. De Dutch Sustainable Fashion Week (7 t/m 16 okt) springt hierop in. Via talloze events en in meer dan 400 gerenommeerde winkels door heel Nederland wordt aandacht gegeven aan duurzame mode. Op diverse websites is informatie te vinden over eerlijke en/of duurzame kleding. Vaak gaat het samen, maar niet altijd.
Tweede hands
Er hangt meestal een aardig prijskaartje aan dit soort kleding, die overigens dan wel jaren mee kan. Een goedkopere en duurzame oplossing hiervoor is natuurlijk tweedehands kleding. Voor een habbekrats kun je soms hele mooie bloesjes, broeken, jurkjes enzovoort kopen. Ook al is deze kleding misschien niet volgens eerlijke en duurzame principes gemaakt, het is toch altijd duurzamer dan weggooien en nieuw kopen.
Nobele taak
Met kleding kun je nog meer bijdragen aan je ecologische burgerschap. “Als iemand zich wat warmer kleedt in plaats van de verwarming aan te zetten (of hoger te zetten), ook al laat zijn financiële situatie hem toe meer te verbruiken en uit te geven, dan veronderstelt dit dat hij overtuigd is en gevolg is geworden voor de zorg voor het milieu. Het is een zeer nobele taak om met kleine dagelijkse handelingen te zorgen voor de schepping.” Zo geeft de paus mij een mooi excuus om te zwichten voor een mooi wollen jurkje van Pure Matters. (Vrijdag 7 en zaterdag 8 oktober verkoop bij de Estafette in Driebergen). Dan laten we de verwarming nog even uit.
Schillen met waskracht
Ik heb vandaag voor het eerst de was gedaan met schillen. Niet zomaar schillen, maar schillen van de van de Sapindus mukorossie-vrucht, of wel van vruchten van de wasnootboom ook wel zeepnootboom genoemd. Deze boom groeit in overvloed in het Himalaya gebied op ongeveer 1000 meter hoogte, overwegend in Noord India en Nepal. De Nepalezen gebruiken de wasnoot al eeuwen als wasmiddel voor zijde, wol en katoenen kleding.
De schil van deze noot bevat namelijk saponine, een natuurlijke zeepstof met reinigende en antibacteriële eigenschappen. Als de gedroogde schillen in aanraking komen met water dan komen deze zeepachtige stoffen vrij. Wassen met deze schillen is simpel. Je hoeft alleen een paar schillen in een katoenen zakje bij de was in de trommel te stoppen. Ze zijn geschikt voor alle kleuren was en werken nog als wasverzachter ook. Het proberen waard dus.
De schillen die ik heb gebruikt worden op de markt gebracht onder de naam Seepje. Maar met even googelen kom je meer leveranciers tegen. Het voordeel van Seepje is dat deze organisatie een eerlijke prijs betaalt voor de schillen en werkt volgens fair trade principes. Dat de Sapindusvruchten nu op deze manier gebruikt worden voorkomt bovendien dat de bomen gekapt worden voor brandhout. Op deze manier draagt Seepje dus ook bij aan natuurbehoud in Nepal.
In Europa en ook in Nederland komt trouwens ook een plant voor dat saponine bevat, namelijk zeepkruid, Saponaria officinalis. Deze plant groeit op ruderale, en kalkrijke zandgrond, in ruigten langs rivieren en op spoordijken. Elke keer als ik de plant zie moet ik denken aan Ayla, de hoofdfiguur in de romans van de Aardkinderen. Ayla waste haar haar met zeepkruid. Zij had dat geleerd van Iza, een vrouw van de Stam. ‘Iza vond een ronde steen die goed in de hand lag en stampte het zeepkruid met wat water fijn in een holte van een platte steen die bij de stroom lag. De plant begon een dik sop vol zeepdeeltjes af te geven. Ayla was verrukt toen Iza haar bij de hand nam en de stroom in leidde. Ze vond het water heerlijk. Maar toen ze helemaal nat was, nam de vrouw haar op, zette haar op de steen en sopte haar van hoofd tot voeten in, met inbegrip van haar sliertige en verwarde haar’ Ik was mijn haar alleen met water en gebruik vrijwel nooit meer met shampoo of zeep. Maar tijdens de vakantie is het misschien toch leuk om het eens met zeepkruid te proberen.
God in de supermarkt
Een poos geleden stuitte ik op de website www.godindesupermarkt.nl. Deze naam prikkelde natuurlijke direct mijn nieuwsgierigheid. “Hier zijn geestverwanten aan het werk’, dacht ik. Dit blijken Arjan Schoonhoven, zorgcoördinator in het Voortgezet Speciaal Onderwijs en Alfred Slomp, bioloog en werkzaam aan de Radboud Universiteit, te zijn. Ze hebben gezamenlijke passies voor onderwijs, een eerlijke wereld en voedsel. Samen geven ze workshops waarbij ze de deelnemers de impact van hun rondje door de supermarkt op de wereld laten ontdekken.
Rondje supermarkt
Welke motieven spelen een rol bij het vullen van jou winkelwagentje? Dat is de centrale vraag van de workshops. En, ben je je eigenlijk wel bewust van die motieven? Veel consumenten (80%) zeggen immers dat ze achter fair trade en/of biologische producten staan, maar van de verkochte producten is slechts 4% fair trade.
Arjan en Alfred gebruiken in hun workshop voorbeelden uit documentaires als ‘We feed the world’ en ‘Food inc.’. om het verhaal achter de producten te laten zien; de teelt, de veehouderij, de verwerking, de arbeid, de handel enzovoort. Daarna laten ze de deelnemers nadenken over de vraag “Passen de producten die je zelf koopt bij je eigen uitgangspunten?” Kortom een workshop waarbij je aan het denken wordt gezet; waar plaats is voor zelfreflectie en waar alternatieven geboden worden om, als je wilt, het beter te kunnen doen. Kortom een aanrader als je wilt consumanderen.
Wil je meer weten, lees dan ook het interview dat ik had met Alfred en Arjan.
Een probleem is vaak dat je het verhaal achter het product in de supermarkt niet kent. Maar ook daar is een oplossing voor. Op de website www.thequestionmark.org zijn 24.000 producten uit de supermarkt gescreend op hun invloed op volksgezondheid, milieu, mensenrechten en dierenwelzijn. Een cijfer geeft aan hoe goed het product ‘scoort’. De site geeft een totaal score en als je verder klikt ook de subscores op de diverse onderdelen met een verhaal erbij (wel een vrij algemeen verhaal naar mijn idee). Je kunt op de site ook gratis een app downloaden, waarmee je in de supermarkt de streepjescode kunt scannen.
Groen geloven 