Afgelopen dinsdag was het de dag van de duurzaamheid (10-10). ’s Avonds werd in pakhuis de Zwijger in Amsterdam de winnaar van de Trouw Duurzame 100 bekendgemaakt. Prinses Irene was uitgenodigd om de aftrap te geven. In het gesprek vertelde ze over haar visie dat we deel zijn van de natuur, maar dat we die vanzelfsprekende verbondenheid in de loop van de tijd zijn kwijtgeraakt. Dat zie je in de manier waarop we met de natuur omgaan. Lees verder
De vorige keer schreef ik al over het boek “Leven in verbinding” van prinses Irene. Daarin schrijft ze dat onderzoek naar de houding van Nederlanders ten opzichte van de natuur heeft uitgewezen dat wij ons steeds meer partner en deelgenoot weten van die natuur. En wat misschien nog belangrijker is: we gaan het soms ook voelen.
Heeft u ze weleens beleefd? Die momenten waarop je je ineens één voelt met al het leven om je heen? Magic moments, noemt prinses Irene ze. Het zijn bijzondere momenten die je zomaar kunnen overkomen; als je kijkt naar de sterrenhemel, geniet van een zonsondergang of als je stil zit midden op de hei. Ik heb zulke momenten een paar keer mogen ervaren. Aan de ene kant zijn ze overweldigend. Aan de andere kant geven ze me een onbeschrijfelijk gevoel van rust en vrede. Een gevoel van thuiskomen.
Zulke momenten overkomen je. Ik denk dat je ze niet kunt oproepen. Je kunt er echter wel open voor staan. Dat begint volgens mij met verwondering. Verwondering voor al wat leeft. Verwondering voor het kleine; zoals een insect, de druppeltjes op de zonnedauw. Verwondering voor het grootse; de wijde uitzichten of de sterrenhemel. Verwondering over hoe alles in de natuur is gevormd en in elkaar steekt. Verwondering hoe alles op elkaar is afgestemd en samenhangt.
Je verbonden weten met de Aarde en al het leven op Aarde heeft natuurlijk ook consequenties. Dan zien we dat niets op zichzelf staat. Dat alles wat we doen invloed heeft op alles om ons heen. We zijn allemaal deel van de gemeenschap van leven. En wij zijn als enige soort, met ons verstand, in staat om de consequenties van ons handelen te overzien. Tenminste, als we daartoe bereid zijn. Dat maakt ons verantwoordelijk voor alles wat we doen én denken. Dat klinkt misschien zwaar, maar het geeft juist ons leven zin. Want wat is er mooier om vol vreugde bij te dragen aan de toekomst van het leven?
Op de ochtend van Hemelvaart gingen we, vanuit alle locaties van de parochie, op weg naar Doorn. We begonnen met een kort moment van inkeer om stil te staan bij het hoogfeest van Hemelvaart. Het mooie hiervan was dat het fietstochtje meer werd, dan gezellig samen fietsen. Het werd een symbool voor de weg die wij elke dag gaan, heel ons leven. We werden erop uitgestuurd met de volgende woorden. Lees verder
Het was wel een beetje afzien (koud), maar toch hebben we genoten van onze fietskampeervakantie in de laatste week van april. Het was een koude week met wisselvallig weer. Zon, wolken en buien, sommigen met hagel, wisselden elkaar in snel tempo af. Dan is het steeds jas aan, jas uit, regenbroek aan, regenbroek uit. ’s Nachts koelde het af tot vlak boven het vriespunt. We lagen dan ook tot en met onze kruin in de slaapzakken. De extra dekentjes, sjaals, mutsen en handschoenen waren deze keer geen overbodige luxe.
De route ging dit keer oostwaarts, om met een paar voor ons nieuwe terreinen van de NTKC kennis te maken. De terreinen van deze kampeerclub liggen in prachtige stukjes natuur. Ze zijn soms nauwelijks als camping te herkennen. Wat extra paadjes en kale plekjes voor je tent is soms alles. Afgezien van een vaak bescheiden toiletgebouw, met altijd een wc, meestal een wasgelegenheid en soms een warme douche. De terreinen bieden zo het ouderwetse echte kampeergevoel: weg van de drukte, back to basic in je eigen tent en omgeven door stilte. Nou ja, we werden wel gewekt door de zingende vogels. Maar het was wel door de stilte dat je die zo goed kon horen.
Het eerste terrein waar we naar toegingen ligt op het landgoed Den Treek-Henschoten. Het was maar een klein uurtje fietsen er naar toe, maar dan ben je toch al op weg en aan het kamperen (we konden die dag pas in de middag vertrekken). Het is een schitterend terrein met een centraal heideveld met kampeerplaatsen er omheen en ook nog tentplekken in het omringende bos. Zo dicht bij huis ontdek je dan weer nieuwe mooi plekken. Eigenlijk zouden we daar best een keer een paar dagen kunnen blijven staan, om hele nieuwe wandelingen te maken. Wie weet komt dat er ooit nog eens van…..
Wij zijn de volgende dag meteen verder gefietst, richting Kootwijk. ’s Morgens fiets je dan nog in het groen van de Gelderse Vallei met veel grazige weiden en houtwallen. En als je dan in de buurt van de Harskamp de provinciale weg oversteekt fiets je opeens op de Veluwe. Zo’n verschil in landschap in zo’n korte tijd. Dat is het leuke van in Nederland fietsen. Even verderop hield het bos plotseling op en kwamen we op de vlakte van het Kootwijkerzand, waaruit als een imposante kathedraal het monumentale zendstation van Radio Kootwijk oprijst. Wat een gebouw en dat op die open vlakte. Ik voelde me echt maar een heel klein mensje. Maar niet alleen het gebouw riep ontzag bij mij op, ook de techniek van 100 jaar geleden die erachter zat. Dat ze contact konden maken met een zend- en ontvangststation op de hoogtevlakte Malabar nabij Bandoeng in Nederlands-Indië.
De fietsdag eindigde bij de Kooiberg bij Ugchelen (we hebben Ugchelen trouwens nooit gezien). Hier kampeerden we echt in het bos. We hebben dan ook heel veel moeite gehad om het terrein te vinden. Met wat vragen en door het mulle zand ploegen, met vol bepakte fietsen is dat geen lolletje en voor de ketting is het ook niet zo best, hebben we het toch gevonden. Toen we de tent hadden opgezet en we het terrein wat meer gingen verkennen bleken we vlak naast het fietspad te staan waar we eerder overheen gekomen waren. Toen hadden we het terrein helemaal niet als een camping herkend. Aan de wroetsporen van de wilde zwijnen konden we zien dat we het terrein deelden met andere dieren. ’s Avonds lieten de zwijnen even luid en duidelijk van zich horen door te krijsen. Maar wij hebben ze niet om de tent horen scharrelen. Onze ‘buren’ vertelden dat ze in de nacht daarvoor de wilde zwijnen konden horen knorren, zo dichtbij waren ze.
Ondanks de kou, waar we ons goed tegen gewapend hadden, hebben we weer genoten. Nederland is in het voorjaar met het lichte groen en het bloeiende fluitenkruid, de zingende vogels en met zijn afwisselende landschappen toch wel erg mooi.
Vorige week heb ik twee dagen meegelopen met de pelgrimstocht van de bisschoppelijke vastenactie in Zuid Limburg. Het was voor de de eerste keer dat ik heb meegedaan en ik heb erg genoten van het landschap, het mooie weer, de mensen, de gesprekken en de bezinningsmomenten. Dat geheel maakt de pelgrimstocht echt tot iets bijzonders.
In het voorjaar oogt het landschap van Zuid Limburg heel lieflijk. Het jonge blad is nog lichtgroen, de witte bloesem van de sleedoorn in de houtwallen geven subtiele accenten. In de bermen bloeit van alles, speenkruid, bosanemonen, ereprijs, hondsdraf en nog veel meer. Beekjes, heuvels, mooie uitzichten, koeien in de wei, zingende vogels, zelfs een veldleeuwerik, het kon niet op. Daar heb ik in iedere geval met volle teugen van genoten. Op zulke dagen stroom ik vol van dankbaarheid voor al dat moois om ons heen.
Dan moet ik denken aan wat de bisschoppen van Brazilië hebben gezegd, dat de natuur een manifestatie is van God en de plaats van zijn tegenwoordigheid. In ieder schepsel woont zijn levendmakende Geest, die ons oproept tot een relatie met hem (LS 88). En elders in Laudato Si’ staat nog zoiets moois. Dat het heelal zich ontwikkelt in God, die het geheel vervult. Dat er dus een mysterie te aanschouwen is en een blad, een pad, de dauw, het gelaat van een arme (LS 233). Tijdens het wandelen waren er van die momenten dat ik een glimp van dat mysterie van Zijn aanwezigheid kon voelen, vermoeden. Het is moeilijk om daar woorden aan te geven. Maar het brengt mij een gevoel van verbondenheid met alles wat is, en vervult me met grote, diepe dankbaarheid. Dat wij daar zomaar mogen zijn.
Het contrast had niet groter kunnen zijn. Zo frank en vrij wij, genietend van elkaar en de omgeving van Kerkrade naar Aken of Wittem konden lopen en het opgesloten zijn in de wijk vol geweld in San Salvador. De tweede ochtend luisterden we, voordat we vertrokken, naar een monoloog van een vrouw die woont in San Salvador. Ze vertelt daarin over de angst, over het opgesloten zijn in de wijk (“de jongens in de andere wijk kennen me niet en weten niet dat ik me nergens mee bemoei”) en het altijd ongerust zijn (“komt mijn dochter wel weer thuis van school”). Haar laatste zin bleef de hele dag bij mij hangen. “Ik probeer stil en onzichtbaar te zijn.” Die zin hakte er behoorlijk in, en niet alleen bij mij heb ik gemerkt. Het bleef na de monoloog nog lange tijd stil.
Onderweg stopten we in een tunneltje, waarvan de wanden helemaal bedekt waren met graffiti. Elvira Mollee vertelde dat in San Salvador het wijzen naar graffiti al genoeg aanleiding kon zijn om doodgeschoten te worden. Graffiti spreekt een taal. Wijzen naar een logo van een (verkeerde) bende kan al een kogel door je hoofd betekenen.
Bij een ander bezinningsmoment vertelde Peter, de directeur van de vastenactie, over het project Eilanden van Hoop. Wat me in zijn verhaal trof was dat hij zich op een gegeven moment realiseerde dat de jongens die betrokken zijn bij het Jeugdcentrum helemaal niet zoveel verschillen van de jongens in de bendes. Zij hadden vaak ook op het punt gestaan zich bij een bende aan te sluiten, maar hadden het geluk gehad op een of andere manier bij de zusters van de orde Angel de la Guarda terecht te komen, die het Jeugdcentrum leiden. Deze jongeren hebben zich nu ontwikkeld tot mensen die in zichzelf geloven en respect kennen voor hun medemensen en elkaar willen helpen om zich verder te ontwikkelen. Het had zo makkelijk anders kunnen gaan. Dan waren ze nu misschien op een van de plekken terecht gekomen waar je eindigt als bendelid, op het kerkhof, in het ziekenhuis of in de gevangenis. Voor ieder kind of jongere maken de zusters dit verschil tussen leven en dood. Het is mooi om daar via de vastenactie aan bij te kunnen dragen.
Tijdens het wandelen konden we steentjes oprapen als symbool voor de intentie waarmee je de pelgrimstocht liep. Aan het einde van de tocht (na drie dagen) zouden deze steentjes en intenties tijdens een ritueel verzameld worden, maar dat heb ik niet meer meegemaakt. Mijn intentiesteentje heb ik meegegeven met een medepelgrimster. Ik vertelde haar dat ik liep uit dankbaarheid. Dankbaarheid voor alles wat ons gegeven is en dat we daar, hier, in alle vrijheid van kunnen genieten. En mijn hoop, wens en droom voor de mensen in Sal Salvador is dat ook zij ooit in vrijheid en zonder angst van hun omgeving en elkaar kunnen genieten. Dat ze weer mens kunnen zijn.
Zagen, knippen, takken slepen, lekker buiten bezig zijn. Afgelopen zaterdag mochten we weer los tijdens de nationale natuurwerkdag. Mijn zoon en ik hebben meegedaan met het wilgenknotten op landgoed Den Treek – Henschoten, een familielandgoed op de overgang van de Utrechtse Heuvelrug naar de Gelderse Vallei. Je vindt er bos en heide, maar ook open landbouwgebied dat vrij nat is. En daar staan langs de sloten rijen knotwilgen, die zo om de vijf jaar geknot worden.
Aan heb begin van de ochtend, we stonden al om 9.00 uur paraat, werd de groep van bijna 20 vrijwilligers verwelkomd door de burgermeester van Woudenberg. Ze vertelde hoe blij zij en de gemeenteraad is dat er zoveel vrijwilligers zijn die helpen het natuur- en cultuurlandschap te onderhouden. Dat versterkt bovendien de verbinding met je eigen leefomgeving. En daar heeft ze gelijk in. Als we nu nog eens langs de knotwilgen zullen fietsen of wandelen, dan zijn het niet meer zomaar knotwilgen. Het zijn een beetje jou knotwilgen geworden, bomen met een verhaal.
Die ene, die helemaal gespleten is en van boven wel vier knotten heeft en waarvan het middenstuk helemaal is vermolmd. Bij het zagen ging de hele boom op en neer. En dan die andere waar opeens een kerkuil uit opvloog, toen Maarten daar de ladder tegen aan zette. De beheerder van het landgoed was helemaal verbaasd dat de uil daar zat. ‘Normaal’ had die zijn plekje wat verderop.
Verder was het natuurlijk heerlijk om op zo’n mooie dag (die paar druppels mochten geen naam hebben) buiten te zijn met een leuke, enthousiaste groep mensen. Werkelijk iedereen was vol goede zin aan het werk en hielp elkaar waar nodig was. Als je arm van het zagen moe werd (alles ging met de hand) maakte je even een praatje tussendoor. We hebben hard gewerkt maar het was ook heel relaxed. En wat een voldoening geeft het als de boom waar je aan begon er haast ondoenlijk leek, omdat die er zo wild en chaotisch uitzag, overwoekerd door een bramenstruik, na anderhalf uur toch keurig gekortwiekt is.
Onderwijl was het voortdurend genieten van het landschap met de mooie herfstkleuren van de bosrand op de achtergrond. Op het ene moment staken ze af tegen een heldere blauwe zonnige lucht, en het volgende moment tegen een dreigend donkere lucht. In één woord: prachtig. Op zulke dagen ervaar ik wat paus Benedictus XVI ooit heeft gezegd. “De schoonheid van alle schepselen is één van de wegen waarlangs wij Gods schoonheid werkelijk ervaren. Met het geschenk van de schepping openbaart God zijn liefde en goedheid aan ons.”
De werkdag werd bezegeld met een welverdiende kop soep en een broodje worst, met z’n allen zittend om het vuur en voor de volwassenen een glaasje bessen, dat traditie bleek te zijn. De gezelligheid, saamhorigheid en de ontspannen en gemoedelijke sfeer hebben er zeker ook aan bijgedragen dat we een heerlijke ochtend hebben gehad. Wat ons betreft gaan we volgend jaar weer.
Voedselgewassen als tarwe, gerst, ui, prei, druiven en nog vele anderen zijn niet meer uit ons dagelijks voedsel weg te denken. Velen hiervan worden in de Bijbel genoemd. Jezus gebruikt gewassen of planten in zijn parabels ook vaak als symbool. Kortom, planten in de Bijbel wordt een nieuwe serie van mijn blog.
Laat ik bij het begin beginnen, dacht ik, bij de appel van Eva. Lees verder
