Het is alweer bijna twee weken geleden dat ik de webinar Laudate Deum, op een meditatieve en spirituele manier mocht afsluiten. De webinar werd georganiseerd door de Laudato Si’ Alliantie Nederland in samen werking met Vastenactie en Socires. Er waren hele mooie en inspirerende bijdragen van Marc Bolleman, de bisschop van San Marcos (Guatamala), Pieter Hemels, Carla Dik-Faber vaak met een persoonlijke noot. Allemaal verhalen die je raken en er toe doen. Hieronder kunt u mijn bijdrage lezen.

Laudato si’, Laudate Deum!
Voor velen zal het verrassend zijn dat documenten die gaan over de ecologische crisis beginnen met een lofzang.
Prijs God voor al zijn schepselen. Zo geeft de paus op een mooie en tevens krachtige manier direct aan waar het in de diepste zin om gaat: Om relaties. Onze relatie met God, met al onze medeschepselen en met de Aarde. Maar ook Gods relatie met de Aarde en al wat daar leeft.
Kijk met je ogen en met je hart naar je medeschepselen, zoals Jezus en Franciscus van Assisi deden, met verwondering, liefde, tederheid en compassie. Ze zijn je broeders en zusters. En vergeet niet dat voor God elk schepsel van waarde is en door Hem geliefd. Wees dankbaar dat je daar deel van mag zijn. Dan zing je mee in de lofzang.

Maar onze obsessie om onze menselijke macht, koste wat het kost te vergroten, heeft die lofzang doen verstommen. We beschouwen alles wat bestaat niet meer als een geschenk waarvoor we dankbaar mogen zijn, dat we zouden moeten waarderen en koesteren. We maken het ondergeschikt aan ons verlangen, het valt ten prooi aan onze wens naar vooruitgang.

Tijd van simpele oplossingen is voorbij

Op zich is er niks mis om te streven naar vooruitgang. Maar wel als die niet is gericht op bonum commune, wat ik maar even vertaal als het algemeen welzijn. En daar zit het probleem. Als maatschappij hebben we vooruitgang gelijkgesteld, aan economische groei, aan rijkdom en macht, aan de ontwikkeling en toepassing van nieuwe technologie. De paus waarschuwt voor het vásthouden aan dát idee van voortuitgang, aan het technocratisch paradigma, omdat dit uiteindelijk vernietigend zal werken.

In onze samenleving is het geloof en vertrouwen dat de techniek onze klimaatproblemen wel zal oplossen groot. Voor het gemak sluiten we de ogen voor het feit dat elke technische oplossing ook leidt tot nieuwe problemen. Bijvoorbeeld, om schoner te reizen wordt gefocust op de elektrische auto, niet op minder auto’s en minder gereden kilometers. De winst van schoner rijden wordt zo teniet gedaan, door de toename van het aantal auto’s die bovendien steeds groter en zwaarder worden, onder andere door de accu’s. We blijven de autokilometers maken. Daardoor wordt er toch steeds meer energie gebruikt, zijn er meer wegen en grondstoffen nodig, waardoor ecosystemen, landschappen en leefgemeenschappen verwoest worden. Niet alleen hier, maar ook elders in de wereld.

De tijd van simpele oplossingen is voorbij, zegt de paus dan ook. Die zijn er domweg niet. Er zullen geen blijvende veranderingen zijn zonder culturele veranderingen, zonder rijping van levensstijlen en overtuigingen binnen de samenleving en die beginnen met een persoonlijke verandering. Die beginnen bij ieder van ons, bij u en bij mij.

De paus zegt: “vraag je af, wat is de betekenis van wat ik doe? Wat draagt het bij aan deze wereld, aan de toekomstige wereld. Hoe zie ik die wereld voor me?

Marterkamp werkelijkheid

Zo zou het kunnen. Gemaakt met https://dutchcyclinglifestyle.com

Visioen

Stel je eens een wereld voor waarin we niet kiezen voor elektrische auto’s, maar voor veel minder auto’s. Begin maar bij je eigen straat, dorp of stad. Ik zie het voor me als een visioen. Een paar deelauto’s op de hoek. Een bloemrijke moestuin op de huidige parkeerstroken, waar vlinders fladderen en het zoemt van de insecten. Waar mensen elkaar ontmoeten en samen eten aan de grote picknick tafel. Waar de kinderen alle ruimte hebben om te spelen. En als ik wat meer uitzoom zie ook meer ruimte voor woningen en natuur. Er is minder lawaai en luchtvervuiling. Ik zie blije en gezonde mensen op de fiets die alle ruimte hebben. Minder mensen en dieren worden slachtoffer van het verkeer. En het openbaar vervoer is fijn vertakt en bereikt alle uithoeken van het land.

En ik weet uit ervaring dat je je op de fiets nauw verbonden voelt met je omgeving. Je ziet, hoort, voelt en ruikt veel meer dan vanuit de auto. Je beweegt mee op het ritme van de seizoenen. Je ervaart de vreugde van het zien van het eerste bloeiende speenkruid op dat zonnige plekje aan de slootkant, of bij het zien van een ijsvogeltje gewoon op weg naar de biologische boerderij om daar boodschappen te doen.

Ik denk dat dit soort visoenen helpen om keuzes te maken, ook als ze in eerste instantie moeilijk lijken. Het zijn wel stapjes op weg naar een culturele verandering. Want die begint, zoals ik, of eigen de paus, al eerder zei, in ieder van ons, hier diep van binnen in ons hart. Door de wereld te bekijken van binnenuit en niet van buitenaf.

Verbondenheid

De paus wijst ons er nog eens op dat het menselijk leven onbegrijpelijk en onhoudbaar is zonder de niet menselijke schepselen. Het zou ons sieren als wij ons in het web van leven bescheidener opstellen en de natuurwetten respecteren.

Als deel van het universum zijn alle schepselen, maar ook de rivieren en de zeeën, de bossen en de bergen, met elkaar verbonden door onzichtbare banden en vormen we samen een universele familie, een sublieme gemeenschap die ons vervult met heilig en nederig respect. Die verbondenheid zet ons in bewéging niet alleen vóór elkaar, vóór de planten en de dieren, maar vooral mét elkaar, ook mét de planten en de dieren, voor alles dat na ons komt, voor Gods goede schepping. Prijs God, want van hem is de Aarde en al wat daar leeft.

Mogen we in die beweging elkaar tot zegen zijn.

Moge jouw hart zeggingskracht hebben in dat wat je doet.
Moge je handen doorstroomd zijn met de daadkracht van jouw liefde.
Moge je voeten gesterkt zijn om Harte-wegen te gaan, dwars tegen gewoontes en krachten in.
Moge je ogen de schoonheid van de wereld zien.
En de heilige vlam in ieder mens en in al wat leeft.
Moge je stem de luister van de aarde bezingen en zich uitspreken over onrecht.
Moge je hart vol van vertrouwen zijn dat de Levende een nieuwe toekomst baart
waar Liefde alles en in alles is.

Mogen we voor elkaar een zegen zijn.
Dan zal God ons zegenen in Zijn Naam:
Vader, Zoon en heilige geest. Amen.

Marjolein Tiemens-Hulscher, Groen Geloven, 3 november 2023.

De tekst van de zegen is van Aletta Eshuis.
De foto met de bloemen in de straat is gemaakt met: dutchcyclinglifestyle.com

De webinar kunt u hier terugkijken.