Wie was sinterklaas? Heeft Sint-Nicolaas echt bestaan? Zeker weten doen we het niet. Maar er is een goede kans dat de historische figuur die we kennen als de bisschop van Myra model zou hebben gestaan voor de Nederlandse Sinterklaas. Historisch weten we niet zoveel van hem, maar de legendes vertellen des te meer.

Legende van de drie meisjes

Nicolaas, geboren rond 280 in Patras (Griekenland), was een zoon van rijke en vrome ouders. Toen deze overleden bleef Nicolaas schatrijk achter. Hij wilde zijn rijkdommen delen, om God te eren. Het verhaal gaat dat een straatarme schoenmaker drie dochters had. Om in zichzelf en zijn dochters in leven te houden zag hij zich genoodzaakt zijn dochter als prostitué te laten werken. Nicolaas vond dit afschuwelijk en gooide ’s nachts een buideltje met geldstukken (of een in een doek gewikkeld klompje goud) door het raam bij hen naar binnen en maakte zich daarna ijlings uit de voeten. Dit herhaalde hij nog twee keer, zodat alle meisjes konden trouwen. Onze chocolade munten verwijzen naar dit verhaal, en misschien het strooien ook wel.

Ik zal hem eens vragen naar zijn naam

Nicolaas reisde veel. Hij kwam in Myra, de hoofdstad van Lycië (nu zuid-west Turkije) juist toen daar de bisschop van de stad was overleden. Men was dus op zoek naar een opvolger. Een bisschop uit de buurt kreeg een droom, hij hoorde een stem die hem vertelde dat hij de volgende ochtend naar de kerk moest gaan. De eerste de beste met de naam Nicolaas zou tot bisschop gewijd moeten worden. Door God gezonden ging Nicolaas die ochtend vroeg naar de kerk. De bisschop dacht: “Ik zal eens even vragen naar zijn naam.” “Nicolaas, dienaar van Uwe heiligheid,” kreeg hij ten antwoord. Zo werd Nicolaas de nieuwe bisschop van Myra. Nicolaas zou zijn overleden op 6 december 340 en is rond 550 heiligverklaard.

Kinderfeest

Sint-Nicolaas werd een van de meest geliefde katholieke heiligen en bereikte via Italië ook Nederland. Vele kerken, ook in Nederland, werden aan hem gewijd. Rond 1200 werd hij vereerd door scholieren, huwbare jongeren, zeelieden, reizigers en kooplieden (waar hij allemaal beschermheer van is). In dit kader werd ook zijn sterfdag gevierd vanaf de voorafgaande avond. Zo werd 5 december pakjesavond. In de Middeleeuwen groeide dit uit tot een echt kinderfeest. De kinderen kregen cadeautjes in hun klomp en lekkers. (Schilderij van Jan Steen (1670-1675) collectie.boijmans.nl, Wikimedia Commos via CCO)

Minder is meer

In veel huishoudens wordt pakjesavond gevierd en is de tijd van geheimzinnigheid weer aangebroken. Er gebeurt van alles achter dichte deuren. Soms verraadt het geluid van een zaag of een hamer enige activiteiten rondom het maken van cadeautjes en surprises. We hoeven met sinterklaas niet flink uit te pakken, tenminste niet in spullen. Het meeste hebben we immers al. Sinterklaas is bij uitstek een gelegenheid om de uitdaging van ‘minder is meer’ aan te gaan.

Zelf maken

Zelfgemaakte cadeautjes van spullen die nog in huis rondzwerven en met een nieuw laagje verf of ander decoratie weer een nieuw leven kunnen krijgen kunnen erg leuk zijn. Een oude theepot wordt een bloempot. Een oude spijerbroek wordt een tas. Jampotjes veranderen met een decoratie van stof, papier of verf in sfeerlichten. Je kunt ook denken aan zelfgemaakte deodorant bijvoorbeeld. Meng hiervoor 2 eetlepels kokosolie, 2 eetlepels bakingsoda, 1 eetlepel maizena en 1 theelepel olijfolie door elkaar. Doe het mengsel in een leeg potje en maak er een mooi etiket bij. Meer ideeën voor zelf gemaakte cadeautjes vind je hier.

Als je niet zoveel tijd hebt om iets zelf te maken, kun je natuurlijk een doe het zelf pakket overwegen, waarbij je alle ingrediënten bij elkaar zoekt en cadeau geeft.

Ander soort leuke cadeautjes, zijn cadeautjes die helpen om het plastic afval in huis te verminderen. Bijenwasdoeken zijn bijvoorbeeld een alternatief voor plasticfolie en kun je gebruiken om voedsel in vers te houden. Ze zijn gemaakt van katoen en bijenwas, ze zijn afwasbaar en dus herbruikbaar.

Aandacht

Op pakjesavond gaat het toch eigenlijk om de surprises, vaak gemaakt van ‘afval’ als lege blikken, pakken, plastic flessen, wc rolletjes enzovoort en de gedichten. De diepere laag onder zelf maken en dichten is aandacht. Aandacht voor elkaar. Je moet je echt even in de ander verdiepen om met iets leuks en treffends te kunnen komen. Tijdens het maken, ben je met je gedachten steeds bij de ander. Zowel het maken als het ontvangen is daardoor een feest. Want is het niet heerlijk om iets van iemand te krijgen waaruit het duidelijk is dat hij of zij echt aan jou heeft gedacht en voor jou tijd heeft gemaakt. Die aandacht komt in het geschenk tot uitdrukking.

Laat dat heerlijke avondje nu maar komen.