Een poos geleden stond er in Trouw een artikel over bioloog Willem Beekman (7 september 2021); een aflevering in een serie interviews over nieuwe leiders. “De natuur laat zien hoe slim het is om op tijd gas terug te nemen”, zegt hij. Ik ken Willem nog uit de tijd dat ik bij het Louis Bolk Instituut werkte. Ook toen had hij altijd voorbeelden uit de natuur en wat we daarvan kunnen leren. Veel van de verhalen waarin de verwondering voor de natuur doorklinkt, hebben een plekje gekregen in een prachtig en inspirerend boek: Openbaar geheim.

Ik kreeg het boek voor mijn verjaardag. Ik ben Pieter van de Ree, een vriend van Willem die hem heeft overgehaald om de verhalen die hij altijd vertelde eens op te schrijven erg dankbaar. Het resultaat, Openbaar geheim, is een pareltje en maakt de wereld een stukje mooier. Het opent onze ogen om de schoonheid van alles te zien.

Aandachtig kijken

Een poosje geleden had ik het met mijn man over het begrip openbaar. Hij werkt bij de gemeente Utrecht op fietsbeleid en gaf voor openbaar de definitie ‘voor iedereen toegankelijk’. Openbaar geheim, een geweldige titel die precies de inhoud van het boek beschrijft. De natuur is een openbaar geheim, toegankelijk voor iedereen, iedereen kan het zien, als je tenminste goed en aandachtig kijkt en daar de tijd voor neemt.

Met zijn vlotte en rake schrijfstijl laat Willem zien hoe hij de natuur ziet en beleeft en wat dit voor hem betekent. Zijn aanstekelijke manier van vertellen maakt alsof je het zelf meemaakt. Zijn verwondering wordt ook jou verwondering en nodigt uit om zelf aandachtiger te gaan kijken. Er is zoveel dat we bijna dagelijks zien, maar toch niet opmerken. Heeft u wel eens gelet op de groene kelkbladeren van de roos? Ik tot voor het lezen van het boek niet, maar ben na zijn verhaal over de twee broers met baard, de twee broers zonder baard en een broer met een halve baard dat toch maar eens naar de kelkbladeren gaan kijken. En ja, hoor, daar zag ik ze.

Snot

Het meest fascinerende verhaal vond ik (tot nu toe, want ik heb het boek nog niet uit) het verhaal over de metamorfose van de rups naar de vlinder. Als jongetje had hij het geduld niet om te wachten tot de vlinder uit de pop tevoorschijn zou kruipen. Gedreven door nieuwsgierigheid maakte hij de pop open. Wat trof hij aan?  Snot, een groene brei met harde stukjes. Het is toch onvoorstelbaar dat daaruit een vlinder kan ontstaan? “Tussen rups en vlinder zit een stadium van volledige chaos, waarbij alle organen verdwijnen en er een eiwitsoepje achterblijft, een soort oersoep. En daaruit ontstaan later alle organen van de vlinder: de prachtige facet ogen, de subtiele antennes, de harten (een insect heeft er meerdere) poten, gekleurde vleugels met de fraaiste patronen en alle andere organen van binnen en buiten.” Dit gaat mijn voorstellingsvermogen te boven. Maar dat is het mooie aan leven. We kunnen het niet in zijn totaliteit bevatten. Het blijft een wonder en mysterie.

Dit beeld van de rups naar vlinder gebruikt Willem in zijn huidige coachingswerk. Om naar een andere levensfase te gaan is het soms nodig om ‘alles’ op te offeren, los te laten, om je volledig te kunnen richten op het nieuwe.

Andere werkelijkheid

De verhalen in Openbaar geheim laten ons een ‘andere werkelijkheid’ zien. De beelden die Willem gebruikt zijn van grote schoonheid en zijn reflectie daarop is doordrongen van grote wijsheid. Ze wekken een gevoel van verwondering en bewondering. Openbaar geheim vertelt ons over samenwerking tussen planten en dieren, de ontwikkeling van organismen en dat wat ons als levende wezens met elkaar verbindt.

U kunt het boek hier bestellen.