Evangelie
In die tijd trokken talloze mensen met Jezus mee; Hij keerde zich om en zei tot hen: “Als iemand naar Mij toekomt, die zijn vader en moeder, zijn vrouw en kinderen, zijn broers en zusters, ja zelfs zijn eigen leven niet haat, kan hij mijn leerling niet zijn. Als iemand zijn kruis niet draagt en Mij volgt kan hij mijn leerling niet zijn. Als iemand van u een toren wil bouwen, zal hij dan niet eerst er voor gaan zitten om een begroting te maken of hij wel genoeg bezit om hem te voltooien? Anders zou het hem kunnen overkomen, – als hij de fundering heeft gelegd en niet in staat is het werk te voltooien – dat allen die het zien hem gaan bespotten en zeggen: Die man begon te bouwen, maar hij was niet in staat het einde te halen. Of welke koning zal, – als hij tegen een andere koning ter oorlog wil trekken – niet eerst overleggen of hij sterk genoeg is om met tienduizend man het hoofd te bieden aan iemand die met twintigduizend man tegen hem optrekt? Zo niet, dan stuurt hij, als de tegenstander nog ver weg is een gezantschap en vraagt om de vredesvoorwaarden. Zo kan niemand van u mijn leerling zijn als hij zich niet losmaakt van al wat hij bezit.”
Overweging
Een paar weken geleden stond er een artikel in Trouw over boeren die meededen aan een proef om kruidenrijk grasland in te zaaien. Deze boeren waren gewend aan het telen van monocultures van Engels raaigras met behulp van veel kunstmest, omdat ze dat zo geleerd hadden. In dat artikel vertelde een boer heel enthousiast over de resultaten. Hij was aangenaam verrast hoe goed het mengsel was gegroeid zonder dat er kunstmest nodig was en hij had ontdekt dat de bodem beter vocht vasthield. Het kruidenrijk grasland was een oase voor insecten en vogels en het gras gezonder voor de koeien. Er was voor hem echt een nieuwe wereld opengegaan.
Loslaten
Het was voor de boeren best even een stap om mee te doen. Ze moesten zich los maken van wat hun was geleerd, van wat hun door vertegenwoordigers van de agribusiness altijd wordt verteld, van hun vertrouwde structuur en hun zekerheid. En ze moesten hun vertrouwen stellen in iets dat hun onbekend was.
Loslaten is het kernwoord in de lezingen van vandaag. De lezing uit Wijsheid spreekt van onze aardse gebondenheid die de beweeglijke geest belemmert. En Jezus zegt “Niemand van U kan mijn leerling zijn als hij zich niet losmaakt van al wat hij bezit.”
Loslaten opdat we niet opgesloten blijven zitten in het beperkte, maar vertrouwde, kringetje van oude sociale patronen, economische systemen of al te vanzelfsprekende denkbeelden. Dit vraagt nogal wat van ons. Jezus volgen is een immense krachttoer.
Daarom geeft Hij bij zijn uitnodiging om hem te volgen meteen een winstwaarschuwing mee. Weet je zeker dat je het wilt, ben je er klaar voor? Doe je het uit de goede overwegingen? Denk er eerst nog maar eens goed over na, zoals een bouwheer dat doet door eerst een goede begroting te maken of een krijgsheer die een goede inschatting maakt van de oorlog.
Je kunt jezelf immers ook opofferen om jezélf te bewijzen, erkenning af te dwingen, gezien te willen worden: maar dan word je held van je eigen verhaal.
Liefde
Besef je wel wat de consequenties zijn, als je er voor kiest mij te volgen? Dat vraagt wel wat meer dan gezellig meelopen naar Jerusalem. Mij volgen is een radicale keuze en betekent dat je alles los moet laten en je zult niet alleen maar ‘likes’ ontvangen. Het is een keuze die je met je hart moet maken.
Jezus nodigt ons eigenlijk uit om een goede inschatting te maken van onze eigen liefde: hoe sterk is Gods liefde al in ons aanwezig?
Laatst werd ik geraakt door woorden van Dietrich Bonhoeffer: “Ik ben van theoloog christen geworden. Christen zijn is een beslissing.” Dit bekende voor hem dat hij nu zonder compromis verantwoordelijkheid nam voor de boodschap van Christus. In de tweede wereldoorlog kiest hij er dan ook voor om niet te vluchten, maar om Duitser te zijn met de andere Duitsers en te delen in de schuld van Duitsland. Zo veranderde hij van een christen die een tijdloze leerling had willen zijn in de navolging, in een christen die tijdgenoot was en midden in de actuele wereld verantwoordelijkheid nam voor de aardse, wereldse en nationale toekomst.
Christen zijn is een beslissing en brengt een verantwoordelijkheid met zich mee. Hoe kunnen wij onze verantwoordelijkheid nemen in de actuele wereld van vandaag? Een wereld die wordt gekenmerkt door vele crises.
Luisteren
Paus Franciscus roept ons op te luisteren naar de stem van de schepping. Als we leren hoe te luisteren dan kunnen we daarin een zekere dissonantie horen. Aan de ene kant horen we in een mooi lied de lof aan onze Schepper, aan de andere kant een smeekbede in doodsangst, een klaagzang over onze mishandeling van ons gemeenschappelijk huis.
De klaagzang vraagt om antwoord, doet een beroep op onze verantwoordelijkheid. De vraag is hoe te antwoorden op deze klaagzang, deze roepstem. Met woorden? Met daden? Met stilte? Met bidden? Met wachten? Met overdragen, delegeren? Met laten? Doe ik het alleen of samen met anderen?
Verbinden
De lofzang kan ons inspireren tot het praktiseren van een spirituele ecologie. De lofzang laat ons van binnenuit naar de wereld kijken en beseffen dat wij in de Schepper zijn verbonden met alle andere schepselen, met heel de aarde. Dat alle dingen door Hem zijn ontstaan en zonder Hem niet één ding is ontstaan. Heel de schepping is geladen met goddelijke energie.
Aan de ene kant worden we dus gevraagd om los te laten. Los te laten wat ons afhoudt van wat er werkelijk toe doet. Aan de andere kant worden we uitgenodigd om ons te verbinden. Door de beslissing Christen te worden gaan we een verbintenis aan met alles wat leeft, met de Aarde en met God, die onscheidbaar met elkaar verbonden zijn.
Marjolein Tiemens-Hulscher
4 september 2022
Groen geloven 