Overshoot day

Bij een Olympisch record gaan veel mensen uit hun dak en de sportvrouw of –man krijgt hoogst waarschijnlijk een gouden medaille. Maar er zijn ook records waar we minder blij mee zijn als ze gebroken worden, zoals bijvoorbeeld van overshoot day. Het record van vorig jaar is dit jaar met 5 dagen gebroken. Afgelopen maandag, 8 augustus, was het overshoot day, de dag waarop de wereldbevolking de natuurlijke productiecapaciteit van de Aarde voor dat jaar heeft opgebruikt. Na die dag teren we in op de ecologische reserves van de Aarde. Ecosystemen raken daardoor steeds meer uitgeput. We vissen de zeeën in een snel tempo leeg en kappen elk jaar meer bos dan er aangroeit. Bovendien stoot de mensheid meer CO2 uit dan de bossen en de oceanen kunnen opnemen. Hierdoor warmt het klimaat wereldwijd op.

Voetafdruk

Overshoot day is dus niet een dag om iets te vieren, maar een moment om weer aandacht te vragen voor het verkleinen van onze ecologische voetafdruk. Deze is van de gemiddelde Nederlander 6,3 ha, terwijl er bij een eerlijke verdeling voor elke wereldburger slechts 1,7 ha beschikbaar is. De hoogste tijd dus voor ons om een stapje terug te doen. Niet alleen vanuit de milieuproblematiek, maar ook vanuit gerechtigheid en solidariteit voor de armen. Zij hebben door droogte en overstromingen op dit moment het meest te lijden van de klimaatverandering en dragen er het minste aan bij.

Klimaatverandering

Vorige week was ik bij een lezing van Reinier van den Berg over klimaatverandering. Hij vertelde dat hij vaak de vraag krijgt wat er toch met deze zomer aan de hand is. Nou, niks dus. Maar omdat het steeds zo wisselvallig is en we geen langere perioden van mooi weer (zon en droog) hebben gehad, ervaren we de zomer als minder warm. Toch zal 2016 waarschijnlijk als warmste zomer tot nu toe (vanaf dat de temperatuur gemeten en bijgehouden wordt) de boeken in gaan en het record van 2015 verbreken. En die extreme buien met hagelstenen als eieren zo groot, gaan bij het zomerse weerbeeld horen en zullen dus steeds vaker voorkomen. Dat is echt een gevolg van de opwarming van de atmosfeer.

Wat te doen?

Zijn verhaal eindigde uiteraard met de vraag of het tij is te keren. Zijn antwoord heel kort: wetenschappelijk wel, maar sociaal-economisch niet (onwil). We (de maatschappij, de economie) kunnen het, we willen het misschien ook wel, maar we doen het (nog) niet (genoeg). Wat zouden we dan moeten doen? Reinier van den Berg onderscheidt hierin vijf categorieën in volgorde van belangrijkheid:
1. Bosbouw: bomen planten en vegetatie beschermen om CO2 op te nemen, bijvoorbeeld door trees for oil certificaten voor bedrijven of het compenseren van vliegreizen.
2. Besparen van energie en water (wonen, werken, vervoer en productie enz). Technisch is veel mogelijk, maar energiezuinig gedrag is onontbeerlijk.
3. Overstappen op schone en hernieuwbare energie.
4. Afval verminderen door hergebruik, recyclen ed. (zuinig met grondstoffen)
5 Eerlijke handel, fair trade. (sociale duurzaamheid)

Er gebeurt gelukkig al een heleboel op dit vlak met name door individuele of georganiseerde burgers en bedrijven. Mijn overtuiging is dat deze trend zal groeien en dat de druk van onder af zo groot wordt dat ook de politiek en het economische systeem zal veranderen richting duurzaamheid. Want dat is niet alleen goed voor het milieu (en dus voor iedereen) maar ook voor de schatkist. Nu maar hopen dat dat inzicht er komt voordat overshoot day in juli valt.