Voedselgewassen als tarwe, gerst, ui, prei, druiven en nog vele anderen zijn niet meer uit ons dagelijks voedsel weg te denken. Velen hiervan worden in de Bijbel genoemd. Jezus gebruikt gewassen of planten in zijn parabels ook vaak als symbool. Een van de bekendste gelijkenissen is die van het mosterdzaadje.

Wanneer Jezus zijn leerlingen onderrichtte, sprak hij vaak in gelijkenissen. In Marcus 4:30-32: Ook zei Hij: “Waarmee zullen we het koninkrijk van God vergelijken of met welke gelijkenis geven we het weer? Het is als een mosterdzaadje dat in de aarde gezaaid wordt. Het is het kleinste van alle zaden op aarde, maar als het gezaaid is, komt het op en wordt het groter dan alle andere struiken, en krijgt het grote takken, zodat de vogels van de hemel in zijn schaduw kunnen nestelen.” Deze parabel komt ook voor bij Matteüs (13:31-32) en Lucas (13:19). Bij deze laatste twee evangelisten wordt het mosterdzaadje ook genoemd in relatie tot vertrouwen. Bij Matteüs kan het geloof zo groot als een mosterdzaadje bergen verzetten. Hij zei hun: “Omdat je te weinig vertrouwen hebt! Want ik verzeker jullie, als je vertrouwen hebt zo groot als een mosterdzaadje, dan zeg je tegen die berg: ga van hier naar daar, en hij gaat. Niets zal voor jullie onmogelijk zijn.” (Mt. 17:20). Bij Lucas gaat het niet om een berg maar een moerbeiboom (Lc. 17:6).

Groeikracht

foto: floravannederland.nl

Iets kleins kan uitgroeien tot iets groots. Dat geldt ook voor geloof, vertrouwen en het koninkrijk van God. In de gelijkenis wordt gesproken van het mosterdzaadje dat in de aarde gezaaid wordt. Het gaat hier dus om een akkerbouwgewas, hoogstwaarschijnlijk zwarte mosterd, Brassica nigra (ook wel Sinapis nigra). Het zaad is inderdaad erg klein, 1 tot 2 mm in diameter en donker, bijna zwart, van kleur. In de vroegere agrarische cultuur van Israël was het mosterdzaadje het allerkleinste zaadje. Op vruchtbare grond kon het rijk vertakte gewas zeker 2 meter hoog worden. Het bloeide weelderig met gele bloemen en gaf veel zaad. Zwarte mosterd was geliefd vanwege de olie die uit het zaad gewonnen werd. Het waren de Romeinen die er mosterd van gingen maken.

Verbinding

Ik ben geboren en getogen in Haren en ken vanuit mijn jeugd de eindeloze gele velden in de provincie Groningen in het voorjaar. Dit waren koolzaadvelden, familie van de zwarte mosterd. In het oude Israël moeten de zwarte mosterdvelden er zo uit hebben gezien (wellicht wat kleiner). Zwarte mosterd komt in Nederland ook in het wild voor. In de akkerbouw wordt het gebruikt als groenbemester. Het wordt dan aan het eind van het groeiseizoen gezaaid en in het vroege voorjaar, voordat, het gaat bloeien en andere gewassen gezaaid of gepoot worden, ondergeploegd om de grond te verrijken met organische stof. In de parabel wordt gesproken van de vogels die kunnen nestelen in de takken. Of dat echt zo is geweest, kunnen we ons afvragen. Maar het geeft wel aan dat de planten niet op zichzelf staan, maar in verbinding met andere organismen, zoals vlinders en insecten. Vogels en kleine knaagdieren zullen zich vast tegoed doen aan het (gevallen) zaad. Zo staan ook wij in het leven, en ons geloof, in verbinding met de wereld om ons heen.

Verspreiding

Voor de mensen in Judea zal de vergelijking van Jezus over het koninkrijk van God een duidelijk beeld geweest zijn, omdat ze het met eigen ogen hebben kunnen zien hoe snel uit de minuscule zaadjes, die ze zelf hadden gezaaid, een enorm gewas kon groeien. De vergelijking wordt gemaakt met de enorme groeikracht van het zaad. Jezus zaaide in Judea, in één kleine regio in de wereld, het zaadje van het christelijk geloof en dat heeft zich verspreid over de hele wereld en het breidt zich nog steeds uit. Dit is niet alleen toe te schrijven aan de groeikracht van zaad en de plant maar ook aan de hoeveelheid zaad dat wordt gevormd. Elk zaadje geeft zeker meer dan 100 nieuwe zaadjes, die weer opnieuw gezaaid kunnen worden. Daarin zit de werkelijke kracht van verspreiding. Wij kunnen die zaadjes zijn.

Ik wens jullie een kiemkrachtig jaar. Dat je inzet voor een betere, groenere, rechtvaardiger en vreedzame wereld, hoe klein en bescheiden ook, mag kiemen, groeien en bloeien als een mosterdzaadje.