Meestal hebben we het over het verkleinen van onze ecologische voetafdruk als het om duurzaam leven gaat. Maar misschien zouden we het meer over onze klimaathanddruk moeten hebben. Hoe kun je die inzetten om je klimaatschaduw te vergroten? Of te wel, hoe kun je meer mensen inspireren om ook duurzaam te gaan leven? Met die vraag hebben de deelnemers van de Laudato si’ ondersteuningsdag in twee workshops gestoeid.

Blijf verbinding zoeken

Nienke Verhoeven, communicatieadviseur en vrijwilliger bij klimaatgesprekken, liet ons op een openhartige wijze zien hoe belangrijk het is om goed naar de ander te luisteren. Mensen die zich inzetten voor de zorg voor de aarde, zoals alle deelnemers, zenden vanuit hun gedrevenheid graag hun boodschap de wereld in. Daarbij vergeten ze nog wel eens te luisteren naar het verhaal van de ander en daarmee komt hun eigen boodschap ook niet goed aan.

“Neem LSD mee en laat OMA thuis”

We kregen van Nienke advies om voor een gesprek een goed moment te kiezen, als de aanleiding daar is. Bijvoorbeeld als iemand begint over de vakantie. Vraag dan open en nieuwsgierig naar hoe, wat en waar? Laat de ander vertellen. Neem LSD mee (Luisteren, Samenvatten en Doorvragen) en laat OMA thuis (Oordeel/Opmerkingen, Mening, Advies). Om in gesprek te blijven is het belangrijk om verbinding te blijven zoeken. Dit kun je doen door gezamenlijke waarden te benoemen of dubbele emoties en gevoelens te delen.

Hoe ga je het gesprek aan als iemand, van wie je houdt, met het vliegtuig op vakantie gaat en jij daar moeite mee hebt? Zo zou het kunnen: “Goh, wat fijn dat je op vakantie gaat. Lijkt me heerlijke een weekje Ibiza. Waarom heb je daarvoor gekozen?”

Een eyeopener voor mij was het volgende voorbeeld. Iemand die zich ‘aangevallen’ voelt in een gesprek over vliegen voor een leuke vakantie ontsteekt in een tirade: “Maar weet je dan niet dat het helemaal niet uitmaakt of we nu wel of niet gaan vliegen. Die vliegtuigen worden toch wel gebouwd.” We werden uitgedaagd om daarop te reageren. En dat bleek niet zo makkelijk. Ik kon het niet zo snel. Iemand anders wel met de simpele vraag: “Waarom wind je je daar zo over op?” Ligt er dan misschien toch een gezamenlijke waarde over de zorg voor de aarde in verborgen? Een andere mogelijkheid kan zijn: “Hoe weet je dat? Waar heb je dat gelezen?” Een heel andere reactie dan waar ik waarschijnlijk uiteindelijk mee gekomen zou zijn: “Maar dat wil nog niet zeggen dat je in het vliegtuig hoeft te stappen. Dat is een eigen keus.” Zo’n opmerking zal het gesprek echter niet veel verder helpen.

“Waarom wind je je daar zo over op?”

Luisteren naar het verhaal van de ander wil zeggen dat je niet moet proberen de ander te overtuigen van jouw standpunt, van jouw gelijk (in je eigen ogen). Maar dat wil niet zeggen dat je dat wel mag noemen. “Ik denk niet dat het ik op alle punten met je eens bent. Vind je het goed als ik ook iets vertel?”

Met aandachtig luisteren de diepte in

Met Rob Polet van het Platform voor Ignitiaanse spiritualiteit hebben we geoefend in synodaal luisteren – spreken en doen. Aan de hand van Psalm 8 dachten we na over verwondering, toevertrouwen en verlangen. Na het lezen van de Psalm en zeven minuten stilte deelden we om de beurt onze gedachten hierover, zonder op elkaar te reageren. In een volgende ronde, deelden we wat ons raakte in wat een ander gezegd had, ook zonder op elkaar te reageren. In de laatste ronden mocht je in één woord benoemen wat je meeneemt uit het gesprek.

“Verwondering is een zachte kracht. Daar moeten we steeds ruimte voor maken, ook in ons zelf.”

Gesprek, was het echt een gesprek? We reageerden immers niet direct op elkaar, zoals we in een gewoon gesprek gewend zijn te doen. En toch voelde het als een diepgaand en intiem gesprek. Zowel de Psalmtekst ging steeds meer leven als het gevoel van verbondenheid met elkaar, met heel de schepping en God, de schepper van alles wat bestaat.

“Verwondering is ook de verbinding die je moet maken met jezelf, de schepping en de schepper.”

Bemoediging

De workshops waren zeer de moeite waard. Maar wat de dag ook zo mooi maakte waren de mensen, de fijne gesprekken en de bemoediging die daaruit sprak. Het is niet altijd zo zichtbaar dat er ook in de kerken mensen zich met hart en ziel inzetten voor de zorg voor de schepping. De een meer praktisch, die ander meer bezinnend en spiritueel. Ik beleef dit soort dagen als een bemoediging. Je staat er niet alleen voor, je bent geen roepende in de woestijn meer, je ziet en hoort dat anderen ook bezig zijn. Dat geeft energie om door te gaan en de ander op te zoeken om samen op te trekken, al is het soms voor even, zoals mensen die naar een zonsondergang komen kijken. Ze komen overal vandaan, kijken op het strand naar de zonsondergang, en gaan dan weer ieder hun eigen weg. En toch voel je een verbondenheid, wat gezamenlijk heb je iets moois gezien dat eigenlijk niet is te beschrijven.

Foto’s: Laudato Si’ Alliantie Nederland

Psalm 8 (NBV)

Heer onze Heer,
hoe machtig is uw naam,
op heel de aarde.

U die aan de hemel uw luister toont,
met de stemmen van kinderen en zuigelingen
bouwt u een macht op tegen uw vijanden
om hun wraak en verzet te breken.

Zie ik de hemel, het werk van uw vingers,
de maan en de sterren, door u daar bevestigd,
wat is dan de sterveling dat u aan hem denkt,
het mensenkind dat u naar hem omziet?

U hebt hem bijna een God gemaakt,
hem gekroond met glans en glorie,
hem toevertrouwd het werk van uw handenen
alles aan zijn voeten gelegd:

schapen, geiten, al het vee,
en ook de dieren van het veld,
de vogels aan de hemel, de vissen in de zee
en alles wat trekt over de wegen der zeeën.

Heer onze Heer,
hoe machtig is uw naam
op heel de aarde.

De dag werd georganiseerd door de Laudato si’ Alliantie Nederland.

Verslag Laudato Si’ Ondersteuningsdag