In september was ik door ecokerk België uitgenodigd om een lezing te geven over de spiritualiteit van Laudato si’. Daar ontmoette ik de enthousiaste (eco)theoloog Kelly Keasberry. Haar passie voor het verbinden van spiritualiteit en ecologie werd duidelijk in de workshop die ze gaf over eco-theologie. Onze verhalen bleken naadloos op elkaar aan te sluiten. Ze vertelde ook over haar boek dat net was verschenen: Geworteld in verbinding; een ecologische theologie voor de toekomst. Ik ben het nu aan het lezen. Aan de ene kant is het boek een feest van herkenning, aan de andere kant biedt het ook nieuwe inzichten.

De eco-theologie erkent dat de ecologische crisis diepe theologische wortels heeft. Namelijk de historische ongekende omslag van een animistisch wereldbeeld, waarin heel de natuur als bezield wordt ervaren, naar het beeld van ‘de mens als kroon op de schepping’ met een goddelijk mandaat om te heersen en te onderwerpen. En dat doen we nu ook letterlijk, met alle gevolgen van dien. Dit wereldbeeld blijkt niet houdbaar. Om het tij te keren is een verandering van mindset nodig. En dat begint bij het besef dat we deel zijn van de sacrale schepping. Dat ons welzijn onlosmakelijk verbonden is met dat van miljarden andere levensvormen. Dat besef is waar eco-theologie begint.

Keasberry neemt ons mee terug naar de oude (bijbel)verhalen en bronnen, om ze opnieuw betekenis te geven in het licht van de uitdagingen van vandaag. Ze kunnen helpen om de gebroken relaties tussen God, mens, aarde en alle levensvormen te helen. Erken die gebrokenheid, zegt ze, en vervolgens geeft ze voorbeelden uit het Oude Testament hoe gebrokenheid een vertrekpunt van vernieuwing kan zijn.

In het Nieuwe Testament is het sleutelwoord relatie. “Door alle boeken heen klinkt Jezus’ voortdurende oproep om God en onze naasten lief te hebben, de ander te behandelen zoals we zelf behandeld willen worden. Willen we die roep beantwoorden, dan vraagt dat een innerlijke transformatie die we ook wel ‘ecologische bekering’ noemen.” Die bekering vereist moed en een gezamenlijk inspanning: het bevragen van gangbare paradigma’s en het verkennen van nieuwe, verfrissende wegen. Zo werkt ze bijvoorbeeld de thema’s vrijheid en verbinding in relatie tot elkaar uit in het concept van het ‘ecologisch zelf’. “Het concept van het ‘ecologisch zelf’ erkent zowel de noodzaak van individuele keuzevrijheid als het besef van onderlinge verbondenheid van alle levensvormen. Ware vrijheid kan alleen tot volle bloei komen wanneer ze wordt uitgeoefend in harmonie met anderen en met de wereld om ons heen.”

Keasberry herinnert ons eraan dat, als we het over binding hebben, taal een doorslaggevende rol speelt. Voor mij is het hoofdstuk over de kracht van verbindende taal van toegevoegde waarde. Ook de laatste hoofdstukken waarin ze laat zien wat de rol van de theologie als heelmeester kan zijn bij het duurzaam zaken doen en economische hervormingen zijn verrijkend.

Geworteld in verbinding, een rake titel voor dit inspirerende boek, dat ik zeer de moeite waard vind. Het is een evenwichtige mix tussen verdieping en praktijk. Ze reikt veel onderwerpen aan om gezamenlijk over na te denken, wat het boek ook heel geschikt maakt om met een groep te lezen. En, ondanks de complexe materie, is het een heel toegankelijk boek door haar fijne manier van schrijven.