Wilgen knotten

wilgenknottenZagen, knippen, takken slepen, lekker buiten bezig zijn. Afgelopen zaterdag mochten we weer los tijdens de nationale natuurwerkdag. Mijn zoon en ik hebben meegedaan met het wilgenknotten op landgoed Den Treek – Henschoten, een familielandgoed op de overgang van de Utrechtse Heuvelrug naar de Gelderse Vallei. Je vindt er bos en heide, maar ook open landbouwgebied dat vrij nat is. En daar staan langs de sloten rijen knotwilgen, die zo om de vijf jaar geknot worden.

Verbinding

Aan heb begin van de ochtend, we stonden al om 9.00 uur paraat, werd de groep van bijna 20 vrijwilligers verwelkomd door de burgermeester van Woudenberg. Ze vertelde hoe blij zij en de gemeenteraad is dat er zoveel vrijwilligers zijn die helpen het natuur- en cultuurlandschap te onderhouden. Dat versterkt bovendien de verbinding met je eigen leefomgeving. En daar heeft ze gelijk in. Als we nu nog eens langs de knotwilgen zullen fietsen of wandelen, dan zijn het niet meer zomaar knotwilgen. Het zijn een beetje jou knotwilgen geworden, bomen met een verhaal.

Bomen met een verhaal

kerkuilDie ene, die helemaal gespleten is en van boven wel vier knotten heeft en waarvan het middenstuk helemaal is vermolmd. Bij het zagen ging de hele boom op en neer. En dan die andere waar opeens een kerkuil uit opvloog, toen Maarten daar de ladder tegen aan zette. De beheerder van het landgoed was helemaal verbaasd dat de uil daar zat. ‘Normaal’ had die zijn plekje wat verderop.

Voldoening

Verder was het natuurlijk heerlijk om op zo’n mooie dag (die paar druppels mochten geen naam hebben) buiten te zijn met een leuke, enthousiaste groep mensen. Werkelijk iedereen was vol goede zin aan het werk en hielp elkaar waar nodig was. Als je arm van het zagen moe werd (alles ging met de hand) maakte je even een praatje tussendoor. We hebben hard gewerkt maar het was ook heel relaxed. En wat een voldoening geeft het als de boom waar je aan begon er haast ondoenlijk leek, omdat die er zo wild en chaotisch uitzag, overwoekerd door een bramenstruik, na anderhalf uur toch keurig gekortwiekt is.

wilgenknotten-2

Gods schoonheid

Onderwijl was het voortdurend genieten van het landschap met de mooie herfstkleuren van de bosrand op de achtergrond. Op het ene moment staken ze af tegen een heldere blauwe zonnige lucht, en het volgende moment tegen een dreigend donkere lucht. In één woord: prachtig. Op zulke dagen ervaar ik wat paus Benedictus XVI ooit heeft gezegd. “De schoonheid van alle schepselen is één van de wegen waarlangs wij Gods schoonheid werkelijk ervaren. Met het geschenk van de schepping openbaart God zijn liefde en goedheid aan ons.”

Gezellig

wilgenknotten-3De werkdag werd bezegeld met een welverdiende kop soep en een broodje worst, met z’n allen zittend om het vuur en voor de volwassenen een glaasje bessen, dat traditie bleek te zijn. De gezelligheid, saamhorigheid en de ontspannen en gemoedelijke sfeer hebben er zeker ook aan bijgedragen dat we een heerlijke ochtend hebben gehad. Wat ons betreft gaan we volgend jaar weer.

 

Nederigheid?

aardeVoor de cursus ‘Leven in verbondenheid’ die ik momenteel geef, ben ik me weer aan het verdiepen in het collectieve scheppingsverhaal; het ontstaan van het universum, de Aarde en het meest mysterieuze en ontzagwekkende van al, het ontstaan van leven, gevolgd door de ontwikkeling van de onvoorstelbare verscheidenheid in levensvormen die we nu kennen (of alweer verdwenen zijn). Het verhaal laat zien dat alles een gemeenschappelijke oorsprong heeft. Het doet me ook elke keer weer stilstaan bij het feit dat de mens in de aardgeschiedenis nog maar net komt kijken. Wat is nu 200.000 jaar mens zijn op 4.500.000.000 (4,5 miljard) jaar Aarde zijn? Wat dat betreft stelt de mens niks voor. Toch zijn we in staat om in een paar 100 jaar de vernietigen wat in 4,5 miljard jaar is opgebouwd.

“Om van een bacterie naar een mens te gaan is een kleinere stap dan om van een mengsel aminozuren naar een bacterie te gaan.” (Lynn Margulis, Amerikaans hoogleraar biologie)

Paus Franciscus wijst er in zijn encycliek Laudato Si’ op dat het belangrijk is dat we ons beseffen dat alles een gemeenschappelijke oorsprong heeft. “We vergeten dat wij ook stof zijn. Ons lichaam zelf is samengesteld uit elementen van de planeet, haar lucht laat ons ademen, haar water schenkt ons leven en voedt ons” (LS2).

adam adahmaIn onze relatie met de Aarde past dan een zekere nederigheid. Nederigheid is een belangrijke deugd voor een spiritualiteit van duurzaamheid. Het Latijnse woord voor deugd is humilitas. Daarin herkent u wellicht het woord humus; grond, vruchtbare grond. Wij zijn als het ware uit humus geboren en moeten er ook dichtbij blijven (Gedenk mens, dat gij stof zijt en tot stof zult wederkeren). Daarom moeten we ons niet verheven voelen boven de Aarde. Het Engelse humility, nederigheid, laat wel heel mooi zien dat deugd en nederigheid heel dicht bij elkaar liggen, bijna een zijn.

mars_atmosphereBij groot deel van de mensheid is nederigheid ver te zoeken. En er is een deel dat overduidelijk lijdt aan grootheidswaanzin. De Aarde is hun zelfs nog niet genoeg. Ze hebben nu ook hun zinnen op Mars gezet. Waar ben je dan mee bezig? denk ik dan als bioloog. Mars heeft veel te bieden, lees ik in de krant. Maar er ontbreekt wel het een en ander, zoals bijvoorbeeld een atmosfeer, zuurstof en stromend water (wel ijs). De lucht die er is bestaat voornamelijk uit CO2, ongeschikt om in te ademen. Zuurstof zal moeten worden vrijgemaakt (met behulp van heel veel energie) uit die CO2 of uit water, dat nu dus nog ijs is.

Weet u nog waar op Aarde het eerste leven is ontstaan? Precies, in het water. En zo’n 3,5 miljard jaar geleden ontstonden er eencellige organismen die zonlicht als energie gingen gebruiken. Ze vonden als het ware de fotosynthese uit, waarbij CO2 en water onder invloed van zonlicht worden omgezet in suikers en zuurstof. Zo kwam er zuurstof in de leefomgeving; het water. Het duurde vervolgens nog 3 miljard jaar voordat er genoeg zuurstof in de lucht was zodat ook leven op het land mogelijk was. Hoe wil je genoeg zuurstof krijgen zonder het proces van fotosynthese?

Fotosynthese is het proces, de motor, waarop onze Aarde draait, gevoed door de zon, met dank aan de cyanobacteriën, algen en groene planten. Een zekere nederigheid lijkt op zijn plaats. Maar ja, op Mars is humus ver te zoeken.

 

Eucharistie

Afgelopen zaterdag was ik bij de bruisende vijfde editie van de Groene Kerkendag. In de workshop ‘De Bijbel: bron van groene inspiratie!?’ vertelde een meneer over een mooie ontmoeting die hij had met een vrouw uit, ik dacht, de Filippijnen. Zij spraken over hoe we als mensheid met de Aarde omgaan (niet zo goed dus) en vroeg haar waar zij haar motivatie vandaan haalde om zich te blijven inzetten voor een leefbare aarde, om hierin te blijven geloven. Haar antwoord verbaasde hem. “De eucharistie”, zei zij. Lees verder

GroeneKerkendag

Vandaag even geen eigen blog maar aandacht voor de aankomende GroeneKerkendag op 8 oktober. Warm bij u aanbevolen.

logogroenekerk-rgb-diap-transparantOp zaterdag 8 oktober vindt in de Ontmoetingskerk in Ede voor de vijfde keer de GroeneKerkendag plaats. Tijdens dit jubileum biedt Tear een inspirerende dag vol spraakmakende sprekers en workshops voor iedere kerk die door het geloof gemotiveerd is om te zorgen voor onze naaste en de schepping. En samen willen we vieren dat we de honderdste Groene Kerk mogen verwelkomen. De GroeneKerkendag is een initiatief van Kerk in Actie en Tear.

Op het podium

Drie sprekers staan er tijdens de GroeneKerkendag op het podium. Adrian de Groot Ruiz staat in de top 100 van invloedrijkste mensen op het gebied van duurzaamheid. Hij is een veelgevraagd spreker in Europa en Amerika. Sjef Staps is projectleider duurzame ontwikkeling voor het Louis Bolk instituut en vertelt over biodiversiteit. Anastasia Kellermann gaat in op het thema duurzaam leiderschap en vertelt hoe je de hele gemeente in beweging kan zetten voor duurzaamheid.

Workshops

Tijdens deze dag presenteren drie totaal verschillende nieuwe Groene Kerken zich. Zij vertellen op welke manier zij Groene Kerk zijn. Tijdens de workshopronde kun je kiezen uit acht verschillende workshops, waaronder de workshop ‘God in de supermarkt’ (over voedsel) en workshops over energiebeheer en rentmeesterschap. Aan het einde van het programma kun je met een hapje en een drankje inspiratie opdoen voor het groener maken van je kerk, op de markt van diverse duurzame producten en initiatieven.

Tijd en plaats

De GroeneKerkendag wordt jaarlijks door Kerk in Actie en Tear georganiseerd en vindt plaats op 8 oktober in de Ontmoetingskerk aan de Zuilestein 1 in Ede. Het programma start om 9.30 uur met koffie en duurt tot 16.00 uur. De kosten voor deze dag bedragen 10 euro en zijn inclusief een biologische lunch. Meld je hier aan voor de GroeneKerkendag: https://www.groenekerken.nl/groenekerkendag/

Gebedsdag voor de schepping

Vandaag nodigt paus Franciscus de gelovigen wereldwijd uit om te bidden voor de zorg voor de schepping. Vorig jaar riep hij 1 september uit tot deze wereldgebedsdag. Respect en zorg voor het milieu horen is niet vrijblijvend, maar zijn een wezenlijk deel van de christelijke geloofsovertuiging. Vandaag is het dus een goede gelegenheid om prachtige gebed voor onze Aarde, dat opgenomen is in Laudato Si te bidden.

DSCN2848

Almachtige God,
U bent aanwezig
in heel het universum en in het kleinste van uw schepselen,
U omarmt alles wat bestaat met uw liefde.
Stort uw liefdeskracht ook uit over ons,
opdat wij leven en de schoonheid beschermen.
Overstelp ons met uw vrede,
opdat wij als broers en zusters samenleven,
zonder iemand kwaad te berokkenen.
O, God van de armen,
help ons om hen die uitgestoten en vergeten worden,
en die zo kostbaar zijn in uw ogen,
bij te staan.
Genees ons,
opdat wij beschermers van de Aarde worden
en ons niet gedragen als roofdieren.
Genees ons,
opdat wij zaaiers van schoonheid worden
en niet van vervuiling en vernietiging.
Raak de harten van hen die profijt najagen
ten koste van de Aarde en de armen.
Leer ons alles naar waarde te schatten,
en vol bewondering te aanschouwen.
Laat ons op onze weg naar het oneindige licht,
ontdekken hoe diep verbonden wij zijn met alle schepselen.
Dank U, omdat U, nu en altijd, bij ons bent.
Wij vragen U, sterk ons in onze strijd
voor rechtvaardigheid, liefde en vrede.