Aan het eind van een zondagmiddag hingen we een beetje moe, duf en doelloos op de bank. Lezen ging niet mee, de ogen vielen dicht. Breien lukte ook niet, want het patroon was te ingewikkeld. Mijn dochter zag dit zo eens aan en stelde toen voor om gallen te gaan zoeken en bekijken. Dus heb ik me overeind gehesen en zijn we samen naar buiten gegaan.

Gewapend met de gallengids begonnen we onze wandeling. Het werd een heel klein wandelingetje. Want gallen zie je niet zomaar, je moet je blik erop focussen en er echt naar zoeken. Mijn dochter begon letterlijk elk blaadje van een eikenboom of beuk om te draaien om op de onderkant te kijken.

Wat is een gal?

Gallen vind je op heel veel planten en bomen. U kent vast wel het klassieke galappeltje op de eik. En misschien heeft u vroeger als kind ook wel eens geprobeerd om daar met water en een roestige spijker, inkt van te maken. Gallen heb je in alle soorten en maten, vormen en kleuren. Een gal is het resultaat van een reactie van de plant als een insect een eitje legt in of op het blad. Dit plantenweefsel is het voedsel voor de larve als die uit het eitje kruipt. Tegen de tijd dat de larve zich heeft ontwikkeld tot een vliegje of een wespje werkt die zich een weg naar buiten. Als je een galappeltje doorsnijdt kun je daar een larve of een vliegje in aantreffen. Zit er al een gat in het galappeltje dat is het beestje al gevlogen.

Galappel op eik

Knikkergal

Mooie namen

We hebben ons best gedaan en we vonden alleen al op de eik acht verschillende soorten gallen. Hun namen spreken, net als bij paddenstoelen, tot de verbeelding. We vonden de lensgal, galappel, grijze fluweelgal, eikenbuitenlobgal, plaatjesgal, knikkergal, colanootgal en de ananasgal. Eerlijk gezegd ging er weer een wereld voor me open door ons specifiek op één verschijnsel te focussen. De natuur blijft elke keer weer verrassen.

Lensgal op eik

Ananasgal op eik (oud)

Onderlinge afhankelijkheid

Het zijn de wespjes die de gallen hun naam geven. De ananasgal wordt veroorzaakt door de ananasgalwesp enzovoort. Voor de voortplanting zijn de galwespjes van de planten afhankelijk. En daardoor moest ik weer denken aan die poëtische tekst uit de Catechismus van de Katholieke Kerk, die paus Franciscus in Laudato si’ aanhaalt:

“De onderlinge afhankelijkheid van de schepselen is door God gewild. De zon en de maan, de ceder en het bloempje, de adelaar en de mus: het schouwspel van hun oneindige verscheidenheid en ongelijkheid betekent dat geen enkel schepsel aan zichzelf genoeg heeft. Zij bestaan slechts in onderlinge afhankelijkheid om elkaar wederzijds aan te vullen, ten dienste van elkaar.”