Op de website van Kerk en Milieu kwam ik de onderstaande tekst van Titus Brandsma tegen. Ik werd er direct door geraakt, want die sloot zo mooi aan bij het gevoel van afgelopen weekend toen we met het hele gezin door het Groene Hart fietsten. Een moederdag om nooit te vergeten.

“De lente brengt ons weer bloemen en zon. Overal zien we weer het jonge groen in al zijn frischheid en bekoorlijkheid door de lentezon bestraald en doorweven met bloemen. Het is Nederlands glorie, dat het zulke mooie bloemen heeft en men noemt het daarom vaak den tuin van Europa. Van heinde en verre komt men onze bloemenvelden zien en de boomgaarden in schitterende bloesempracht. Nu is Holland op zijn mooist, nu bloeit en geurt de Betuwe en waar men nu in Nederland komt, in dorp en stad in land en bosch, het zijn overal bloemen, die we zien. Wij verlustigen ons in de schoonheid van die bloemenweelde en voelen ons hart overstroomd van genot bij het genieten van die zeldzame pracht en heerlijkheid.”

Blijven zoeken naar het goede

Ik wist eerlijk gezegd niet dat Titus Brandsma (1881 – 1942), een pater en Karmeliet, zich zo verbonden voelde met de natuur. Ik heb vooral over hem gehoord omdat hij in de oorlog in verzet kwam tegen de nazi’s en opkwam voor de waarheid, voor de geloofswaarheid. Hij is dan ook gearresteerd door de Duitsers en kwam uiteindelijk in het concentratiekamp Dachau terecht. Zijn houding ten opzichte van de vijand heeft op mij veel indruk gemaakt. Hij bleef altijd zoeken naar het goede. Een verklaring waarin hij uitlegt waarom Nederlandse katholieken zo tegen de NSB gekant zijn eindigt hij met: ‘God zegene Nederland. God zegene Duistland. God geve, dat beide volkeren naast elkander staan in zijn erkenning en tot zijn eer, tot heil en bloei van beide zoo na verwante volken.’ Zelfs in het concentratiekamp bleef hij vergevingsgezind en bidden voor zijn beulen in navolging van de Heer. Het was de diepe verbintenis die Titus Brandsma voelde met God die hem overeind hield en hem een zachtaardigheid gaf. Het is wonderbaarlijk dat hij dit kon onder die omstandigheden. Pastoor Bultsma uit Bolsward stelt dat in Titus Brandsma Gods genade en liefde voor mensen zo zichtbaar is geworden, dat hij eigenlijk al helemaal in God is (Trouw 7 mei 2022). Niet zo gek dat hij aanstaande zondag 15 mei 2022 in Rome heilig wordt verklaard.

Instrument van vrede

Nu worden we weer geconfronteerd met een oorlog. Gruwelijke beelden van lichamen, kapotgeschoten huizen, verlaten straten en verloren lopende mensen komen via de media ons huis binnen. Uit diezelfde media heb ik wel begrepen dat, als je er niet zelf geweest bent, het niet zelf hebt meegemaakt, je er geen voorstelling van kunt maken hoe erg het is. Iedereen wil graag dat er een einde komt aan de oorlog. Maar hoe? Praten, vechten? Hoe kun je weestand bieden, zoals Titus Brandsma, zonder dat je zelf  vijand wordt? We hebben weer mensen nodig als Titus Brandsma. Mensen die moedig genoeg zijn om zich uit te spreken tegen de gruwelijkheden die nu plaatsvinden en tegelijk zoeken naar verbinding en verzoening. Paus Franciscus heeft een poging gedaan in gesprek met patriarch Kirill van Moskou. Nadat Kirill 20 minuten had gepraat over de rechtvaardigingen voor de oorlog antwoordde de paus: “Ik begrijp hier niets van, broeder, wij zijn geen staatsklerken, wij mogen de taal van de politiek niet gebruiken, maar wel die van Jezus. Wij zijn herders van hetzelfde heilige volk en God. Daarom moeten we de weg van de vrede zoeken, het wapengekletter stoppen.” De paus noemt de patriarch broeder, mijn gelijke, en doet volgens mij daarmee een poging om tot het hart van de patriarch door te dringen, dat hij weer ontvankelijk wordt voor Gods liefde. Als er iemand is die tot Poetin zou kunnen doordringen om hem op andere gedachten te brengen dan is het Kirill. Ik hoop dat de woorden van de paus hem hebben geraakt en aan het denken gezet en hij, in verbondenheid met God, een instrument van vrede wordt.

Maak mij een instrument van uw vrede:
laat me liefde brengen waar haat is,
laat me hoop geven aan wie niet meer hoopt,
geloof aan wie twijfelt;
laat me licht brengen waar het duister is
en vreugde waar mensen bedroefd zijn.
Heer help mij.

(Gebed van Franciscus van Assisi)

Meer lezen? Zie ook de overweging van 15 mei 2022.