Een poos geleden zaten we met een paar koorleden en de pastor bij elkaar om de kerstnachtviering voor te bereiden. De pastor vertelde over een jongetje dat tegen zijn moeder had gezegd: “Moeten we met kerstmis weer naar de kerk? Dat hoeft niet hoor. Dat hebben we vorig jaar ook al gedaan. Het is toch weer hetzelfde.”

Aan de ene kant heeft dat jongetje natuurlijk groot gelijk. Weer zullen we het bijna 2000 jaar oude kerstverhaal van Lucas horen. Over Jozef en Maria die, vanwege een volkstelling, van Nazareth naar Bethlehem trokken. Dat daar hun zoon werd geboren, in een stal omdat er geen plaats was in de herberg. Over de herders die van de engelen hoorden over de geboorte van hun redder en dat ze hem konden vinden in doeken gewikkeld en liggend in een kribbe. Hoe de engelen zongen over glorie aan God en vrede op aarde. Het verhaal is elk jaar het zelfde.

Hoe beleef je kerstmis dit jaar?

Aan de andere kant staat echter de beleving van kerstmis. Hoe beleef je kerst dit jaar? Dat kan wel elk jaar anders zijn door hoe jij op dit moment in het leven staat. Door wat er afgelopen jaar is gebeurd in je eigen leven en in de wereld. Daar spraken we met elkaar over.

Het eerste dat genoemd werd was het lot en de erbarmelijke omstandigheden van de vluchtelingen in ons eigen land. De gebrekkige opvang. Hoe welkom zijn ze? Is er plaats voor hen in Nederland? Willen we plaats maken? Hoe gastvrij zijn we eigenlijk. Hoe gastvrij willen we zijn?

Voor een ander voelt deze kerst als een bevrijding. Eindelijk mogen we, na twee jaar corona, weer samen vieren, zingen en eten. Misschien is het wel daarom dat er dit jaar wel heel veel liederen op het programma staan. Voordat de viering ‘echt’ begint, zingen we er al vijf. Bij de repetitie van de week viel dat wel op. “We hebben twee jaar kerst in te halen.”

‘Sporen van licht’

In veel van de liederen die we zingen gaat het over licht, want we kwamen erop dat we behoefte hebben aan ‘sporen van licht’. Er is zoveel ellende in deze wereld, de oorlog in Oekraïne, armoede, klimaatverandering, verlies van biodiversiteit, misbruik in de katholieke kerk, racisme als doorwerking van het slavernijverleden enzovoort. Waar kunnen we nog hoop uit putten? Waar zien we lichtpuntjes waar we ons aan kunnen optrekken?

De kracht van kwetsbaarheid

Daar dacht ik in de afgelopen weken over na. Zouden we die kunnen zien in de kracht van kwetsbaarheid? Kwetsbaarheid associëren we gauw met zwak, breekbaar, broos, tenminste dat is meestal wel mijn eerste gedachte. Maar het kerstverhaal laat juist de kracht van kwetsbaarheid zien. Dat kleine, kwetsbare, hulpeloze kind, liggend in een kribbe dat zelfs moest vluchten naar Egypte, zou uitgroeien tot de redder van de wereld. Overal om ons heen kunnen we de kracht van kwetsbaarheid ervaren.

Ik zie het in de mensen in Oekraïne, die ondanks de vele beschietingen onverdroten doorgaan met het herstellen van huizen, elektriciteits- en watervoorzieningen. Daar heb ik echt bewondering voor.
Je ziet het als mensen zich, in moeilijke, pijnlijke en lastige situaties, kwetsbaar op durven te stellen. Dan kan er een opening ontstaan, een nieuwe weg gevonden worden, zoals nu gaande is rondom het slavernijverleden. In zekere zin zijn we allemaal zoekende en kwetsbare mensen met een gezamenlijk verleden en een gezamenlijke toekomst. Heel mooi vond ik het verhaal van twee vriendinnen die in een gezamenlijk project voor school de geschiedenis van hun familie onderzochten in het kader van het slavernijverleden. De een bleek af te stammen van slaafgemaakten, de ander had familie die aandelen had in plantages. Hun vriendschap heeft daar niet onder geleden en is misschien alleen maar hechter geworden door hun gezamenlijke zoektocht in kennen en wederzijds begrip.
De kracht van kwetsbaarheid zie je ook in de natuur. Kwetsbare natuurgebieden kunnen zich verbazend snel herstellen als die met rust gelaten worden. Elk jaar ontkiemen zaden, ontluiken knoppen, komen eieren uit en ontstaat nieuw leven. ‘Sporen van licht’ is voor mij dat we oog houden voor het goede, het mooie en het kwetsbare dat er, ondanks alle ellende, ook is in deze wereld.

In de stilte de belofte
van nieuw leven
alles zal weer tot bloei komen
het begint nog verborgen
maar zichtbaar aanwezig.

Goede God,
in uw nabijheid
durven we te luisteren,
te wachten
en te vertrouwen
ook in het donker weten we
het licht is onderweg.

Amen.

(Jeanette van Osselen-Riem
foto’s Marijke van der Giessen
http://www.scheppingvieren.nl)