Koester de toekomst, was de titel van een bijeenkomst van In Vrijheid Verbonden afgelopen maandag 16 januari. Het was een bemoedigende en inspirerende avond. Eva Rovers, auteur van ‘Nu is het aan ons, oproep tot echte democratie’, verzorgde de centrale lezing door middel van een brief gericht aan de mensen van de toekomst. Maar de paneldiscussie van de zes jongeren, waarvan ieder een geloofstraditie vertegenwoordigde, was voor mij het hoogtepunt van de avond.

In Vrijheid Verbonden is een groep mensen die vanuit verschillende religies en levensbeschouwingen samenwerken rondom samenlevingsvragen en zich sterk maken voor de democratie. De zes grootste (religieuze) tradities in Nederland zijn vertegenwoordigd: het jodendom, het christendom, de islam, het hindoeïsme, het boeddhisme en het humanisme. In Vrijheid Verbonden zag in 2004 het licht, maar de wortels van het gedachtengoed gaan terug tot 23 januari 1579. Toen sloten de noordelijke gewesten van de Republiek der Nederlanden te Utrecht ‘een eeuwig verbond van eenheid.’ Ze verklaarden in deze Unie van Utrecht ‘dat alle burgers vrij zijn om hun eigen geloof te belijden en dat de overheid niemand voor dat geloof ter verantwoording mag roepen.’ In Vrijheid Verbonden wordt ondersteund door de gemeente Utrecht en Kerk en Wereld. Prinses Beatrix is beschermvrouwe.

Meer dan een hobby

Afgelopen maandag was de jaarlijkse bijeenkomst waarbij we ons bogen over de toekomst. Koester de Toekomst, was het thema, om samen op zoek te gaan naar duurzame vormen van (samen)leven. Sharon Dijksma heette ons als burgermeester van Utrecht van harte welkom. Ze gaf aan dat ze benieuwd was of een geloofsgemeenschap die iets met duurzaamheid wil dit anders doet dan bijvoorbeeld een voetbalvereniging. Het blijkt nog vaak moeilijk om het thema duurzaamheid op de agenda van de eigen gemeenschap te krijgen, maar dat is het wel belangrijk. Het is meer dan een hobby van een klein groepje bezorgde mensen. Het gaat iedereen aan. De burgermeester ontving het tweede exemplaar (het eerste was voor prinses Beatrix die door omstandigheden helaas niet aanwezig kon zijn) van de bundel ‘Koester de toekomst’ uit handen van voorzitter Bikram Lalbahadoersing. De bundel is een verzameling van artikelen over duurzaamheid vanuit de verschillende tradities in Nederland. De werkgroep Theologie Kerk en Duurzaamheid, waar ik voorzitter van mag zijn, heeft de bijdrage vanuit het christendom geschreven.

We weten wat ze nodig hebben

Eva Rovers hanteerde in haar lezing een mooi uitgangspunt en perspectief. ‘Een zinvol leven vandaag, dankzij de generaties van morgen.’ Een van haar boodschappen was dat wij, de huidige generaties op Aarde, de voorouders zijn van de generaties van de toekomst. We hebben de Aarde te leen van hen, van onze kinderen, kleinkinderen …….

“Een zinvol leven vandaag, dankzij de generaties van morgen.”

We kunnen niet weten hoe de wereld er over 100 jaar uitziet, welke technieken er dan zullen zijn, wat de mensen dan belangrijk zullen vinden, maar we weten wel wat ze nodig hebben. Schone lucht om te ademen, schoon water om te drinken, schone grond om op te leven en voedsel te verbouwen. Haar oproep was om daarop in te zetten, om bij het nemen van besluiten te denken aan de mensen van de toekomst.

Verbondenheid en verbeelding

Maar zoals ik al schreef, de paneldiscussie met de zes jongeren uit de verschillende tradities was voor mij het hoogtepunt van de avond. Onder leiding van Matthijs Schouten gingen ze in gesprek over de vraag wat hun drijft om zich in te zetten om oplossingen te zoeken voor de ecologische crisis en zich sterk te maken voor een duurzame samenleving. De grote gemene deler hierin was de wil om zorg te dragen voor de natuur, de aarde, de schepping vanuit het besef, maar vooral ook vanuit het gevoel, van verbondenheid met de natuur en de medemensen.

“Als we ons innerlijk verbonden voelen met alles wat bestaat zullen soberheid en zorg spontaan ontstaan.” (Paus Franciscus in Laudato si’)

We hebben een nieuw verhaal nodig waarin deze verbondenheid doorklinkt en waar we ons aan vast kunnen houden. Het verhaal van ieder voor zich, van eindeloze groei moeten we loslaten. Ze noemden ook dat we verbeelding nodig hebben. Verbeelding over hoe het zou kúnnen zijn, dat goede leven, waarin ieder en alles tot zijn recht kan komen. Die verbeelding hebben we nodig, want dat geeft perspectief, dat geeft hoop, dat geeft mogelijkheden tot handelen. Het is een tegengif tegen de klimaatangst, tegen het doemdenken en apathie, tegen de gedachte dat het toch allemaal geen zin meer heeft.

Matigheid

Op de vraag wat er dan zou moeten gebeuren werd als eerste educatie genoemd. Educatie over hoe alles met elkaar samenhangt. Over hoe jouw keuzes invloed hebben op het grote geheel, op de natuur, op je medemensen, hier en nu, maar ook ver weg en in de toekomst. Daarnaast gaven de twintigers en dertigers ook aan dat het allemaal best wel een beetje minder mag. Waarop Matthijs Schouten reageerde dat matigheid inderdaad een deugd is die in alle levensbeschouwingen van groot belang wordt geacht, maar in de praktijk nauwelijks wordt beoefend. Het zou geen kwaad kunnen om die deugd weer op te poetsen en te oefenen, en te laten zien dat het leven er daardoor niet minder om wordt, maar er door verrijkt kan worden. Een zinvol leven vandaag, dankzij de generaties van morgen.

“We mogen de deugd matigheid wel weer wat oppoetsen.”

De grote vraag is echter hoe breng je deze boodschap ter sprake bij de groepen jongeren, maar ook andere generaties, die nog wel erg hechten aan geld, goed en macht. Het is een vraag die mij al lang bezig houdt. Want meestal vinden dit soort bijeenkomsten en gesprekken plaats onder gelijkgezinden. Zo ook mijn eigen lezingen.

Hier kunt u de pdf van de bundel ‘Koester de toekomst’ downloaden: Koester de toekomst IVV