“Wat een leuke jas”, zeggen mensen nu tegen mij als ik mijn ‘nieuwe’ jas aan heb. “Een Black Friday deal?” “Nee, maar wel een koopje bij de tweedehands klerenwinkel van het Leger des Heils.” De rood-oranje jas met houwtje touwtje hing daar en straalde de boodschap uit: “Ik hang hier voor jou!” Het werkte. Ik heb mij erdoor laten verleiden en ben er erg blij mee. Hij is toch wel een stukje warmer dan mijn oude dun geworden zwarte winterjas. Zo makkelijk en leuk kan duurzaam doen dus zijn. Toch gaapt er nog een groot gat tussen duurzaam willen leven en duurzaam doen. Waarom?

Bang om een gekke Henkie te zijn!?

Dat komt deels omdat mensen denken dat anderen er minder mee bezig zijn. Ze zijn bang dat ze dan de enige zijn die duurzame keuzes maken. Dit is de conclusie van de Monitor Duurzaam Leven, de twee jaarlijkse enquête van het kenniscentrum Milieu Centraal (Trouw 25-11-25). Waarom zou je daar bang voor zijn? Dat schreef ik in de kantlijn van het artikel en het is een vraag die me oprecht bezig houdt. Immers, als je echt duurzaam wil leven dan komt dat van binnenuit. Dan voel je je verantwoordelijk voor wat jij kunt doen op het stukje wereld waar jij invloed op hebt. Dan wil je graag het goede doen en dat mag best wat moeite kosten. Het maakt je dan niet uit dat anderen jou misschien een ‘gekke Henkie’ vinden. Je krijgt er immers ook veel voor terug: vreugde en een leefbare wereld!!

Natuurlijk hoop je dat anderen jouw voorbeeld volgen. Daarom zeg ik nu ook tegen iedereen die mijn jas bewondert dat die tweedehands is. Gewoon om te laten zien dat dat ook mooi en leuk kan zijn. Misschien een prikkel om ook eens een tweedehands kledingwinkel of kringloop binnen te lopen als je toe bent aan ‘iets nieuws’.

Draag bij aan het sociale kantelpunt

Maar goed, de realiteit is dat veel mensen die wel willen toch afhaken als duurzaam leven een te grote gedragsverandering vraagt, of als het te moeilijk of te duur wordt. Daarom ligt er een schone taak voor de overheid en het bedrijfsleven: Maak het mogelijk en makkelijker dat duurzaam leven vanzelfsprekend wordt. “Zodra een kritieke minderheid duurzaam gedrag omarmt, volgt de rest vaak snel. Zo’n sociaal kantelpunt kan de omslag versnellen”, stelt Ika van der Pas, directeur van Milieu Centraal.

“Maak het tot je eer om te behoren bij de mensen die dit sociale kantelpunt bewerkstelligen.”

Dat is een hoopvol gegeven. Ik zou zeggen: “Maak het tot je eer om te behoren bij de mensen die dit sociale kantelpunt bewerkstelligen”. Naar de meeste kantelpunten kijk ik niet echt uit, zoals dat van het smelten van de poolkappen of de toendra’s. Maar dit sociale kantelpunt kan niet snel genoeg komen. Daar kijk ik echt naar uit, als een lichtje in de duisternis, zoals we in de Advent (afgelopen zondag begonnen) uitkijken naar het licht in deze donkere dagen. Het licht dat opnieuw geboren zal worden in de kerststal.

Motivatie en inspiratie

Als het je moeilijk valt om duurzame keuzes te maken gebruik dan deze tijd eens om je weer te bezinnen waarom je duurzaam wilt leven. Wat is je diepste drijfveer? Wat is je intrinsieke motivatie? En waardoor laat je je inspireren? Wat is jouw bron? Dit zijn vragen die niet in een rapport van Milieu Centraal terecht komen, maar het zijn wel wezenlijke vragen. Want uiteindelijk gaat het om een levenshouding. Hoe verhouden we ons tot elkaar en de niet menselijke natuur? Wie zijn wij en hopen wij te zijn?

Ik wens je een fijne en mooie Advent, met wat tijd voor rust en bezinning.