klimaatverandering

door

Global Divestment Day

Morgen, vrijdag 13 februari is het de eerste Global Divestment Day; een wereldwijde actiedag van de internationale FossilFree-beweging, die instellingen oproept hun geld terug te trekken uit de fossiele industrie (divestment).

Iedereen die een beetje het nieuws volgt weet ondertussen dat als het niet lukt om de opwarming van de Aarde tussen de 1,5 en 2 graden te houden we wereldwijd te maken krijgen met droogte, mislukte oogsten, overstromingen en extreme weersomstandigheden. Alle reden dus om ons best te doen om de temperatuurstijging te beperken. Maar dat betekent wel dat een groot deel van de fossiele reserves aan olie, gas en steenkool in de grond moet blijven zitten. Dit is natuurlijk slecht nieuws voor de spelers in de fossiele energiesector. Zij zien daardoor een groot deel van hun toekomstige winst verloren gaan en zijn dan ook niet geneigd om te stoppen met het winnen van fossiele brandstoffen.

vieze handenDaarom vraagt de FossilFree-beweging aan (grote) investeerders om zich uit de fossiele sector terug te trekken. Uit morele overwegingen zou dit al een logische stap zijn. Want zeg nu eerlijk, als investeerder zijn je handen net zo vuil als die van de oliereuzen zelf. Bovendien is beleggen in fossiele brandstoffen riskant geworden. De olieprijs is niet stabiel en doordat fossiele energiebedrijven niet winbare voorraden moeten afschrijven is de kans op een financiële crisis (Carbon Bubble) niet ondenkbaar.

De Wereldraad van Kerken heeft al besloten om niet meer in fossiele brandstoffen te investeren. Ze heeft fossiele brandstoffen toegevoegd aan de lijst met immorele beleggingen. Desmond Tutu, paus Franciscus en Rooms Katholieke bisschoppen uit diverse werelddelen hebben naar aanleiding van de klimaatconferenties in Lima (december 2014) en in Parijs (eind van dit jaar) een duidelijk standpunt ingenomen over de 1,5 grens. Zij roepen op tot rechtvaardige, wettelijke maatregelen tegen klimaatverandering, omdat juist arme mensen en landen hierdoor het meest getroffen worden en er het minst aan hebben bijgedragen.

FossilFree zou zou daarom een doelstelling van alle kerken moeten zijn. Als kerk kun je het geld beter investeren in vormen van hernieuwbare energie. Dan draag je bij aan een groene toekomst en doe je recht aan al die mensen die het meest te lijden hebben van de klimaatverandering. Kerken kunnen er ook aan bijdragen om andere grote instellingen zoals pensioenfondsen te vragen zich terug te trekken als aandeelhouders van fossiele energiebedrijven. U kunt hier bijdragen door het tekenen en verspreiden van de petitie abpfossielvrij.nl. Het is een verzoek aan pensioenfondsen om beleggingen in fossiele energie terug te trekken.

oliewinning

DIVEST NOW

 

door

Overshoot Day

Afgelopen dinsdag kwam mijn dochter naar mij toe en zei: “Mam, weet je wel wat voor dat het is vandaag? Earth Overshoot Day. Het staat op face book.” Het overviel me een beetje. Het is pas augustus, dacht ik, en nu staan we al rood.

Op overshoot day overschrijdt het wereldwijde gebruik van natuurlijke hulpbronnen de hoeveelheid die er op Aarde jaarlijks beschikbaar is. Afgelopen dinsdag hebben we dat punt bereikt en dat betekent dat we de rest van het jaar op de pof leven en een ecologische schuld opbouwen in de vorm van erosie, ontbossing, verlies aan biodiversiteit, watertekort, lege oceanen, klimaatverandering en ga zo maar door. Meer over overshoot day en de mondiale voetafdruk vind je hier en in het filmpje onderaan dit bericht.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA OLYMPUS DIGITAL CAMERA OLYMPUS DIGITAL CAMERA

De trend laat zien dat overshoot day steeds vroeger in het jaar valt. Sinds 2001 is deze verschoven van 1 oktober, naar 19 augustus nu. Eigenlijk had ik gehoopt dat dit jaar overshoot day wat later zou vallen. Er zijn immers al zoveel mensen die hun best doen om zorgvuldiger met de levensbronnen van de Aarde om te gaan. Steeds meer mensen eten niet meer elke dag vlees (vlees heeft een grote voetafdruk), de autoverkoop loopt terug, we leggen daken vol zonnepanelen en eten steeds meer lokaal geproduceerd voedsel.

Misschien moet ik ook niet al teleurgesteld zijn en is het wel zo dat door alle individuele en gezamenlijke initiatieven overshoot day de laatste drie jaar stabiel rond 20 augustus is gevallen. Dat dit zonder alle inzet al 1 augustus was geweest.

Uiteindelijk moeten we er toch naar toe dat de bewuste dag opschuift richting 31 december. Wat voor mij als een paal boven water staat is dat we dat alleen kunnen bereiken als de regeringen zich hiervoor voor 110% inzetten en er internationale afspraken met inhoud worden gemaakt, die ook worden nagekomen. Niet alleen om onze levensbronnen veilig te stellen en daarmee de lange termijn economie, maar vooral omdat we de wondermooie planeet Aarde, Gods schepping, niet verloren mogen laten gaan.

 

door

Meat the truth and climeat change

Gisterochtend (14 mei 2014) viel mijn blik op een artikel in Trouw met de kop “Verzin een speeltje voor verveelde varkens”. Een varkenshouder daagt schoolkinderen uit om robuust speelgoed te ontwerpen dat het agressieve gedrag van de biggen in zijn stal moet verminderen. Ik vroeg mijn dochter (13 jaar): “Wat zou jij doen?” Haar antwoord was kort maar krachtig: “Naar buiten met die biggen.” Toen mijn zoon (11 jaar) even later voor het ontbijt beneden kwam en het artikel zag vroeg ik hem: “Wat denk jij, wanneer worden die biggen blij?” Spontaan zei hij: “In de wei.” De kinderen raken hier de kern van het probleem, namelijk dat door de industrialisering van de veehouderij de dieren veel te dicht op elkaar zitten en vaak niet meer buiten komen. De dieren kunnen daardoor hun soorteigen gedrag niet meer vertonen. Dit leidt tot agressie, zoals het elkaar in de oren en staart bijten. Daarom worden de staarten bij varkens vaak afgeknipt (couperen met een deftig woord). Gelukkig zijn er plannen om dit vanaf 2018 in Nederland te verbieden.

Als biggetjes zo op elkaar zitten en niet kunnen rennen en wroeten gaan ze agressief gedrag vertonen.

Als biggetjes zo op elkaar zitten en niet kunnen rennen en wroeten gaan ze agressief gedrag vertonen.

Hoe vaak zie je nog de varkens met hun biggetjes buiten lopen?

Hoe vaak zie je nog de varkens met hun biggetjes buiten lopen?

 

 

 

 

 

 

Het speelgoed moet de biggen uitdagen om lekker te wroeten, te snuffelen en samen te spelen, om zo de agressiviteit van de varkentjes in te dammen. Maar gaat het hier eigenlijk niet slechts om symptoombestrijding? Het echte probleem, de overvolle manier van huisvesting van de dieren, wordt hiermee niet aangepakt. En nu kunnen we wel met het vingertje wijzen naar de varkenshouderij en zeggen dat ze het niet goed (genoeg) doen. Maar in feite zijn wij zelf, de consument, de oorzaak van het probleem. Het gros van de consument verlangt veel vlees voor weinig geld en daar hangt een prijskaartje aan van dierenleed, milieuvervuiling, kap tropisch regenwoud, watertekorten, klimaatverandering, overgewicht, enzovoort. De enige echte oplossing moeten we zoeken bij ons zelf. De vork is ons grootste wapen. Laten we die minder vaak prikken in een stuk vlees. En als die dan eens in vlees prikt, laat het dan in (biologisch) lokaal geproduceerd vlees zijn.

De echte oplossing: minder vlees eten!

In 2007 zag de klimaatfilm ‘Meat the Truth’ het licht. Dat is me toen ontgaan. Maar onlangs kreeg ik via mijn website de tip deze film te bekijken. Dat heb ik nu gedaan. De film duurt een uur en een kwartier, maar ik heb hem in één adem uitgekeken. Het is een spraakmakende documentaire, gepresenteerd door Marianne Thieme, die een aanvulling vormt op eerder klimaatfilms. Meat the Truth laat zien dat wereldwijd de veehouderij meer broeikasgassen uitstoot dan alle auto’s, vrachtwagens, treinen, boten en vliegtuigen samen. Dit is een aspect van vlees dat nog vaak vergeten wordt. Naast het effect van climeat change komen ook alle andere aspecten die gerelateerd zijn aan vleesconsumptie aan bod. De film is een echte aanrader, waarbij je tot aan het einde toe op het puntje van je stoel blijft zitten.

door

Klimaatverandering

Een poosje geleden keek onze zoon Maarten (11 jaar) naar de film Earth (DVD). Voor wie de film niet kent, het is een adembenemend portret van onze planeet Aarde met haar immense schoonheid en diversiteit. Dit wordt zo mooi in beeld gebracht dat verwondering en bewondering voor de wondermooie natuur je tot in je binnenste raken. De film laat ook de strijd om het bestaan zien en eindigt met de boodschap: Als we het tempo waarmee de aarde nu opwarmt, door de uitstoot van broeikasgassen, niet weten te vertragen de ijsbeer in 2030 uitgestorven zal zijn. Bij Maarten stroomden de tranen over de wangen, en wie zou niet huilen. Ik legde hem uit dat we (ons gezin) juist daarom geen auto hebben, niet met het vliegtuig op vakantie gaan, weinig vlees eten, de verwarming niet zo hoog zetten en gebruik maken van zonne-energie (collector voor warm water) en windenergie (winddelen). Hij vroeg: “Redden we het dan, mam?” Ik knikte maar, want je moet toch altijd blijven geloven en hopen. Hij dacht even na en zei: “Maar dan moet wel iedereen meedoen.” Ik dacht: “Ja, lieverd. Zo is het. Jij hebt het begrepen. Nu de rest van de wereld nog.”

koraal-83

En dan verschijnt deze week de kop in Trouw ‘Klimaatrampen onafwendbaar’. Voor de koraalriffen en het Noordpoolgebied is het waarschijnlijk al te laat. Ook al zouden we nu de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen weten te verminderen, dan nog gaan deze unieke ecosystemen hoogst waarschijnlijk verloren, met alle gevolgen van dien. Het is niet alleen het verdwijnen van een ecosysteem, het is ook het verdwijnen van voedsel (vissen) voor vele bevolkingsgroepen. En wat zeg ik als moeder tegen Maarten? Dat het jammer, maar helaas is van de ijsbeer?

ijsbeer springt

Het nieuwe rapport van het IPCC, het klimaatbureau van de VN, is somber gestemd. In het meest florissante scenario warmt de aarde ‘slechts’ één graad op, vergeleken met nu. En dat lukt alleen als we de fossiele brandstoffen in de bodem laten zitten. We moeten dan zonder dralen overstappen op schone en hernieuwbare energie. Elke graad meer kan een kwestie zijn van leven of dood. Waarschijnlijk nog niet binnen afzienbare tijd hier in Nederland. Het zijn vooral de mensen en ecosystemen in kwetsbare gebieden die te maken krijgen met meer droogte of juist meer overstromingen en orkaanstormen, waardoor oogsten vaker zullen mislukken of mensen hun huis kwijtraken.

droogte in Egypte

Gister was ik bij een college van Studium Generale Utrecht waar wetenschapsfilosoof Herman Philipse naar aanleiding van het IPCC rapport vertelde over klimaatverandering. Hij heeft er een hard hoofd in of de mensheid in staat zal zijn het klimaatprobleem op te lossen. In een volgend college zal hij hier meer vertellen over het waarom hiervan. Klimaatverandering is natuurlijk een mondiaal probleem. Wat wij hier aan CO2 uitstoten heeft direct invloed op de voedselvoorziening van andere mensen elders op de wereld. Dat schept, mijns inziens, een verantwoordelijkheid van ieder mens ten opzicht van de mensheid, natuur en milieu. En daarom moet iedereen meedoen, zoals Maarten zegt. Niemand kan in zijn eentje het verschil maken. Maar wij allemaal samen wel. Alle kleine beetjes van iedereen samen kunnen een enorm verschil maken; het verschil tussen leven en dood.

“Maar dan moet wel iedereen meedoen.”