Onlangs heb ik met veel plezier het inspirerende boek ‘Ego of Eco’ van Mariska van Doorn gelezen. Voor mij was het een feest van herkenning. Ze roept op tot verinnerlijking, omdat ze dit ziet als een voorwaarde tot bereidheid duurzaam te handelen.

 

Zorg dragen

“Als we met dezelfde gedrevenheid waarmee we opkomen voor de belangen van onze kinderen zorgdragen voor onze leefomgeving, moeten we een heel eind in de goede richting komen.” Daar schuilt zeker veel waarheid in. Het mooie is dat ze in elkaars verlengde liggen. Zorgdragen voor onze leefomgeving is in het grootste belang voor onze kinderen (en de Aarde). Dat is ook waar de jeugdige klimaatstakers ons steeds weer op wijzen.

 

Wat motiveert ons?

Toch blijft de vraag hoe komen we daar? Dat gaat blijkbaar niet vanzelf. Daarvoor is veel meer nodig dan druk van buitenaf, door regels van de overheid. Die regels zijn trouwens wel degelijk nodig om ook de grote energiegebruikers en vervuilers te laten verduurzamen. We kunnen echter als consument en burger ook heel veel zelf doen, zeker als we ons krachten bundelen. Van Doorn is er, net als ik, van overtuigd dat we voor een oprechte duurzame levensstijl een intrinsieke motivatie nodig hebben. Wat motiveert ons en wat vraagt dat van ons? Wat brengt ons tot duurzaam gedrag?

Het begint met openstaan voor wat er aan de hand is en ons eigen aandeel daarin erkennen. Dan komen we voor de grote uitdaging te staan dat we keuzes moeten maken. Keuzes die voor ons op korte termijn ‘genot’ geven kunnen juist nadelig uitpakken voor het algemeen welzijn op de lange termijn. Een weekendje New York bijvoorbeeld. Kunnen we ook tevreden zijn met een weekendje Veluwe, Limburg of Waddeneiland?

 

Oorzaak of gevolg?

We zijn gewend om te spreken over klimaatverandering, vervuiling, uitputting en het verlies van biodiversiteit als problemen. Maar in wezen zijn het gevolgen, symptomen van wat paus Franciscus in zijn encycliek Laudato Si’ het antropocentrisme noemt. Geheel in lijn hiermee haalt van Doorn de Amerikaanse milieu-advocaat Gus Speth aan die claimt dat de top drie van de milieuproblemen gevormd wordt door egoïsme, hebberigheid en apathie. Oplossingen moeten we daarom zoeken in een andere manier van maatschappij en mens zijn. In ons richten op het bevorderen van het algemeen welzijn als nieuwe graadmeter van vooruitgang, in plaats van economische groei of het bruto nationaal product.

 

Verinnerlijking nodig

Dan kom je te spreken over geluk, genieten van genoeg, tevredenheid, verbondenheid en relaties. Als we ons ergens voor willen inzetten hebben we hoop op verbetering nodig. Zonder diep hoop krijgen we snel het gevoel dat het allemaal toch geen zin heeft. Dus hebben we vertrouwen nodig. Vertrouwen in onszelf en in de ander dat die ook meedoet. Daarvoor hebben we verinnerlijking nodig, stelt van Doorn. Ze beschrijft mooi hoe zo’n proces van verinnerlijking kan gaan en wat het je brengt. Het begint met openstaan om naar jezelf te kijken en jezelf te accepteren en van jezelf te houden zoals je bent, met al je tekortkomingen en verbeterpunten. Dat versterkt je zelfvertrouwen en ook het vertrouwen in de ander.

 

Zelfvertrouwen

Als we van onszelf houden hoeven we niet persé bij een groep te horen en durven we tegen de stroom in te gaan. Hier moest ik aan denken bij een gesprek na een lezing die ik had gegeven. Iemand noemde de jongeren die na hun eindexamen massaal naar steeds verdere oorden vliegen om daar vakantie te houden. Zijn kinderen willen dat nu ook, want anders zijn ze bang dat ze er niet meer bij horen. Zelfvertrouwen maakt dat je stevig in je schoenen staat en je eigen keuzes durft te maken. Op één van de laatste bladzijden schrijft van Doorn “Wie bij zichzelf hoort, authentiek is, voelt van binnenuit de verbinding met zijn leefomgeving en met anderen, de verbinding die er altijd is geweest. Hij zal sneller vervuld raken van verwondering voor wat leeft en minder snel oordelen. Hij neemt verantwoordelijkheid.” Voor wie mijn blog al wat langer volgt zal hier mijn favoriete zin uit Laudato Si’herkennen. “Als we ons innerlijk verbonden voelen met alles wat bestaat, zullen zorg en soberheid spontaan ontstaan.”

“Wie bij zichzelf hoort, authentiek is, voelt van binnenuit de verbinding met zijn leefomgeving en met anderen, de verbinding die er altijd is geweest.”

Leven in verbondenheid

Mariska van Doorn is wel religieus, maar niet kerkelijk. ze gaat uit van een alomvattende Kracht waarin alles verbonden is. Vanuit haar levensbron komt ze op hetzelfde uit als waartoe paus Franciscus oproept in Laudato Si’. Ik vind dat hoopgevend en ook een krachtig gegeven. Als er vanuit verschillende inspiratiebronnen wordt uitgekomen op een levensvisie die pleit voor het leven vanuit een gevoelde verbondenheid (zie ook mijn vorige blog), dat moet het wel van universele waarde zijn. Misschien wel een universele waarheid.

 

Meer over Mariska van Doorn is hier te vinden. Op haar website kunt u ook het boek Eco of Ego bestellen. Het boekje is zeer open geschreven en prettig leesbaar. Absoluut geen zware kost. Een aanraden voor iedereen die wel duurzaam wil doen, maar het moeilijk vindt om het ook te zijn.