Afgelopen maandag las ik in de krant dat Martine Vonk is overleden (14 nov 2019). Ik wist dat ze ernstig ziek en het einde inzicht was. Maar toch, haar overlijden komt hard aan. Ze pleitte vol overgave voor een duurzame levensstijl, waarbij haar geloof een onuitputtelijke inspiratiebron was. Zelfs vanuit haar ziekbed was ze voor velen nog een inspirator en steun.

Verbondenheid mens en aarde

Foto: Geert-Jan van der Tuuk

Mijn eerste kennismaking met Martine was op een Groene kerkendag (misschien wel de eerste die werd georganiseerd). Daar sprak ze over geloof en duurzaamheid. Drie dingen uit haar verhaal zijn altijd bij mij blijven hangen. Twee daarvan hebben betrekking op de verbondenheid tussen mens en Aarde.

Ze vertelde over het tweede scheppingsverhaal waarin God aarde (adamah in het Hebreeuws) nam en daaruit de mens Adam boetseerde. Adamah en Adam met dezelfde taalkundige stam adam, dat rood betekent. In Palestina is de aarde rood en de mens kleurt rood door zijn bloed. Mens en aarde met elkaar verbonden in naam, oorsprong en einde (de mens keert immers ook terug tot stof).

Het tweede dat bleef hangen was humus, vruchtbare aarde. Wij zijn humus. Ze vertelde dat ze het zo mooi vond dat humus taalkundig dezelfde stam heeft als het Engelse humility, nederigheid. Het past ons daarom als mens bescheiden te zijn, ook als het gaat om onze plaats in de schepping, onze plek op Aarde.

Zij wist dit soort noties op een mooie en persoonlijke manier te vertellen. Daardoor werd ik geraakt en bleef het hangen. Daar heb ik voor mijn lezingen veel van geleerd.

Het derde dat van die lezing op de groene kerkendag is blijven hangen is ‘tevreden zijn met genoeg’. Als metafoor had ze een dia met bovenaan een glas water, en daaronder drie glazen water. Hierbij hoefde je alleen maar de simpele vraag te stellen ‘Waarom zou je drie glazen water nemen als één genoeg is?’ Het lijkt zo eenvoudig en logisch. Maar zijn we niet heel vaak geneigd om meer te nemen dan we nodig hebben?

Levensstijl

Een meer persoonlijke ontmoeting met Martine had ik toen ik haar interviewde voor de website van de Bisschoppelijke Adventsactie. Ze vertelde toen heel enthousiast hoe zij zelf met haar gezin invulling geeft aan een duurzame levensstijl. Hier probeerde ze grotere leefgemeenschappen bij te betrekken en mee te nemen. Dat was haar grotere kracht. Samen is leuker en je bereikt meer, was haar overtuiging. Het interview kunt u hier teruglezen.

Genieten van genoeg

Het thema ‘Genieten van Genoeg’ liet haar niet los. Ze heeft een pareltje van een boekje met deze titel geschreven. In de inleiding schrijft ze ‘Ik hoop dat je leert genieten van genoeg. Ik spreek uit ervaring: als je beseft wat genoeg is, kun je genieten van de kleinste dingen en je behoefte naar almaar meer verdwijnt. Als je niet meer dan genoeg neemt, blijft er voldoende voor de ander en de Aarde. Dat zijn voor mij zichtbare stralen van het koninkrijk van God.’

Vonk

Ik ben erg blij dat ik Martine heb mogen kennen, al was het niet heel persoonlijk. Ik voelde me wel verbonden met haar, en nog steeds. Ik hoop dat haar gedachtengoed bij velen een vonk zal zijn die het vuur voor gerechtigheid en een duurzame en eerlijke levensstijl aanwakkert en brandende houdt.

Het boekje ‘Genieten van genoeg’ is een uitgave in een reeks van Micha Boeken waarin Micha Nederland samenwerkt met partner Buijten & Schipperheijn, ISBN 978-90-5881-677-1. Het is hier te bestellen