Heeft u weleens van plandelen gehoord? Ik tot voorkort in ieder geval niet. Het is verwant aan ploggen, joggen en tegelijkertijd plastic (zwerfafval) oprapen. Als je plandelt loop je niet hard, maar wandel je gewoon terwijl je plastic verzamelt.

Plandelen

Ik ken genoeg mensen die, als ze wandelen, een zak bij zich hebben en terloops daar zwerfafval in verzamelen. Deze mensen plandelen dus al jaren, zonder dat ze dat wisten. Ik raap zelf ook weleens blikjes of flesjes op tijdens het wandelen of hardlopen, maar eerlijk gezegd alleen als ik weet dat er even verderop een prullenbak staat. Rennen met een bungelende tas in de hand vind ik echt niet fijn. Dus voor mij geen ploggen. Maar plandelen, wie weet.

Eind februari heb ik meegedaan met de try-out van een plandelarrangement van pannenkoekenhuis Bergzicht in Woudenberg. Ze hadden dit georganiseerd samen met Marga van het Erve van Erv’goed. Ik vind het een hoopvolle ontwikkeling dat een restaurant op deze manier zijn betrokkenheid bij de natuur en de verantwoordelijkheid voor de omgeving toont en hierin ook de gasten betrekt.

 

Lesje zwerfafval

Tijdens de koffie met gebak (bij het arrangement inbegrepen) kregen we eerst een ‘lesje zwerfafval’. Wist u dat er naar schatting in Nederland jaarlijks 50 miljoen kilo zwerfafval in de bermen belandt? Dat is ongeveer 3 kilo per persoon! Met name vrachtwagens blijken van alles te verliezen, houten pellets, piepschuimverpakkingen van apparaten, afdekzeilen en netten. Bij zwerfafval hebben de meeste mensen denk ik een ander beeld: blikjes, flesjes en plastic zakken. Op de landelijke lijst scoren ze (in gewicht) niet hoog, maar ze zijn wel zeer vervuilend.

Ze verstoren niet alleen het aanzicht van de berm of andere natuur, maar ze zijn ook gevaarlijk voor dieren. Kleine stukjes metaal en plastic kunnen in het maaisel terechtkomen dat vervolgens weer aan koeien wordt gevoerd. Je kunt je wel indenken dat die scherpe stukjes flinke schade kunnen aanrichten in een koeienmaag. Dat is uitermate pijnlijk voor het dier. Lichter plastic waait weg en kan uiteindelijk via sloten, kanalen en rivieren in de zee terecht komen. De plastic soep groeit gestaag. We weten nu ook dat microplastics via het voedsel (vissen) ook op ons eigen bord terecht kunnen komen. Geen fijn idee.

 

Goede training

Meer dan genoeg redenen dus om te plandelen. Ook vanuit de gedachte dat een schone omgeving minder snel uitnodigt om troep weg te gooien. Bovendien kun je plandelen volgens Marga echt als een sport beschouwen. Door het vele bukken en weer opstaan train je de hamstrings en bilspieren. Na de koffie gingen we goed uitgerust met gele hesjes, handschoenen, grijpers, en zakken op weg; groene zakken voor het PMD (plastic, metaal en drinkpakken) en de blauwe voor het restafval. We besloten om langs de provinciale weg te gaan lopen, omdat, heel verheugend, in het bos haast niks lag. Langs de weg wel. In een kilometer heen en aan de andere kant van de weg een kilometer terug, verzamelden we vier zakken vol.

 

Statiegeld gewenst

We hebben vooral veel blikjes (bier, energiedrank) en plastic flesjes (water en frisdrank) geraapt. “Nu snap ik waarom er mensen zijn die ook statiegeld op blikjes willen”, zei een van de deelneemsters. Waar ik me over verbaasde was de hoeveelheid doordrukstrips van pillen die we vonden. Ik had mijn bril niet op, dus ik kon niet lezen wat voor pillen het allemaal waren, maar het geeft wel te denken. Wat ook te denken gaf was een vondst van een bundel kledingetiketten en prijskaartjes in combinatie met twee klerenhangers. We hadden allemaal hetzelfde idee; gestolen waar?

 

Gemakzucht?

Veel zwerfafval wordt in de schoenen van de schooljeugd geschoven. Zij zal zeker verantwoordelijk zijn voor een substantieel deel, met name langs de school-huis route. Maar als ik kijk hoeveel we aan de niet fietspadkant van de weg vonden, zijn het ook de automobilisten die veel naar buiten gooien. Sommigen gaan zelfs stilstaan om afval te dumpen. Hoe kan het anders dat in een tas met 6 bierflesjes er geen een kapot was. Ik heb me wel de hele tijd lopen af te vragen wat mensen beweegt om afval zomaar buiten weg te gooien. Is het gewoon gemakzucht, onwetendheid omtrent de consequenties, of pure onverschilligheid?

Opgeruimd staat netjes

Ik heb aan den lijve ondervonden dat je bij het plandelen niet alleen de hamstrings en de bilspieren traint, maar ook je armen. De zakken werden aardig zwaar en het kostte op het eind best wat moeite om ze te tillen. Achter je aan slepen was niet handig, dan gingen ze kapot. Maar goed, de ‘buit’ en de voldoening waren groot. Een kilometer berm (eigenlijk 3 km, aan twee kanten van de weg en een tussenberm tussen fietspad en weg) was weer schoon. De vraag is natuurlijk wel: voor hoe lang? Al met al was het een gezellige en nuttige bezigheid. Eerlijk gezegd heeft het op deze manier met wandelen weinig te maken. Het was in feite gewoon een opruimactie, maar dat mocht de pret niet drukken.

Ik heb meegedaan met de try-out. Het is de bedoeling dat er vanuit Bergzicht vaker geplandeld wordt. Plandelen over den Treek, Bergzicht Erv’Goed

Meer weten over acties elders in het land? Kijk dan eens op www.supportervanschoon.nl