Een aantal maanden geleden heb ik voor de Raad van Kerken samen met Christiaan Hogenhuis een artikel geschreven over kerk en duurzaamheid en de rol van de kerk in de samenleving. Bij het artikel was een mooie afbeelding geplaatst; planten en dieren die samen de ronde aarde vormen die wordt gedragen door een hand. Dit soort afbeeldingen bestaan in allerlei varianten, maar deze vond ik bijzonder mooi. Hij deed me denken aan een grotschildering. Maar toen ik wat nauwkeuriger keek kwamen er vragen bij mij boven. Wat wil deze afbeelding eigenlijk zeggen? Van wie is die hand?

Wiens hand?

Is het ‘de hand van God’? Als beeld dat het God is die de Aarde en al wat daar leeft draagt? God als bron van ons bestaan en blijvend betrokken bij heel de schepping? Toen viel me opeens op dat er tussen de planten en de dieren geen mens te vinden was. Die maakt toch ook deel uit van de schepping. Hieruit maak ik op dat de hand niet bedoeld kan zijn als ‘de hand van God’. Logischer wijs blijft dan de hand van de mens over.

Afbeelding Patrick Hendry http://www.unsplash.com

De hand van de mens, die zorg draagt voor de Aarde, de planten en de dieren en zich er verantwoordelijk voor voelt. Deze afbeelding verbeeldt wat mij betreft perfect de goede rentmeester. De rentmeester zorgt goed voor de natuur en is op de toekomst gericht zodat ook de komende generaties de natuurlijke hulpbronnen kunnen gebruiken om in hun levensbehoeften te voorzien. De rentmeester voelt zich echter geen deel van de natuur maar staat er buiten. Dat is wat in deze afbeelding is te zien. Het vertrekpunt van de rentmeester is het nut van de natuur voor de mens. We mogen haar gebruiken, maar niet misbruiken.

Dienend bewerken

Ik heb zelf ook vaak dit soort afbeeldingen gebruikt. Aansluitend bij Genesis 2 waarin de mens uitgenodigd wordt om de tuin te bewerken en te bewaken zou je de hand enerzijds kunnen zien als de hand die de aarde bewerkt. In de Hebreeuwse Bijbel wordt het woord ‘abad’ gebruikt en heeft als grondbetekenis ‘dienen’. Je zou ‘abad’ dus kunnen interpreteren dat we de Aarde op een dienende manier mogen bewerken. Dat we haar naar vermogen tot haar recht laten komen. Hier staat dus de Aarde centraal, en niet de mens, zoals bij de rentmeester. Anderzijds kan de hand symbool staan voor het zorgen voor of bewaken van de tuin. In het Hebreeuws wordt het woord ‘samar’ gebruikt dat naast ‘bewaken’ ook vaak in de betekenis van onderhouden (van geboden) wordt gebruikt. Je zou dit kunnen interpreteren als het respecteren van de natuurwetten in de landbouw, zoals kringlopen, seizoenen en de kracht van biodiversiteit.

Als het om een mensenhand gaat in de afbeeldingen, kunnen we deze niet als dragend zien. Het ligt immers niet in ons vermogen om de wereld te dragen. Daar zijn we veel te klein voor. Het is God die de wereld, inclusief de mens, draagt.

Afbeelding: Atelier Jamie Nee,   Voorkant manifest JongerenXNaturalis