Honeyland, een wonder van een film over de omgang met de natuur. Vorige week las ik de recensie, met vijf sterren, in Trouw. Ik dacht direct ‘die film wil ik zien’. Mijn man bleek de trailer al gezien te hebben en had hem ook op zijn verlanglijstje gezet. Zoiets moet je niet te lang uitstellen. Een bezoekje aan de treinsreiswinkel in Amsterdam, om kaartjes op te halen, werd daarom afgerond met een avondje film in het Louis Hartlooper Complex in Utrecht. Ik had niet gedacht dat de manier van leven, zoals de vrouw in de film doet, in Europa nog mogelijk was.

Wilde bijen

De film begint met een eenzame figuur die in een verlaten, ruig en woest landschap loopt. Ik had nog helemaal niet in de gaten dat de film Honeyland begonnen was en dacht dat ik keek naar een Indiaan in Amerika. Het bleek Hatidze te zijn, in bloes en rok, in het landschap van Noord-Macedonië. We zien haar lopen over een soort hoogvlakte en daarna voorzichtig klauteren langs een smalle hoge richel. Je kijkt zo de diepte in. Daar opent ze behoedzaam een holte in de rotswand waar een wilde bijenkolonie haar nest heeft. Met aandacht en met veel liefde haalt ze een deel van de raten, waar de honing uitdruipt, eruit. Ze lijkt geen last te hebben van de bijen die om haar heen zwermen. Soms draagt ze een beschermende kap rond haar hoofd, maar heel vaak ook niet.

Ieder de helft

Trouw, 9-1-2020

Hatidze blijkt met haar zieke moeder, waar ze liefdevol voor zorgt, in een verlaten en vervallen dorpje te wonen. Ze kunnen leven van de honing die Hatidze oogst uit de raten van de wilde bijen die ze overal in de rotswanden en holle bomen weet te vinden. De bijen zijn haar vrienden. Ze verzorgt ze en neemt nooit meer dan de helft van de honing. De honing verkoopt ze in de stad, waar ze met de trein naar toe gaat.

Gebruiken of misbruiken?

Maar dan komt er verandering in de vorm van een gezin met heel veel kinderen. De ouders doen hun best om met vee een levensbestaan op te bouwen. Al gauw laten ze hun oog echter ook op de honing vallen en worden er heel veel bijenkasten naast de caravan, waarin ze wonen, gezet. Als kijker werd ik vanaf dat moment heen en weer geslingerd tussen het ontzag voor de respect- en liefdevolle manier waarop Hatidze met de bijen omgaat en de ondoordachte en haast brute manier van de nieuwe buurman. De laatste wordt weliswaar door iemand van buitenaf gepusht voor meer productie ook al is het de tijd daar nog niet voor, maar toch. Ik zie in hun omgang met de natuur in Hatidze de grondhouding van de partner of de participant en in de buurman die van de heerser .

Je naaste

Al met al is de film een prachtige illustratie van het gebod ‘Gebruiken, niet misbruiken’, een van de tien geboden voor het milieu. En wat te denken van het tiende gebod ‘Gij zult niet begeren wat uw naaste toebehoort.’ Voor Hatidze zijn de bijen haar naasten en is Hatidze hun naaste geworden. Ze lijkt de bijen net zo lief te hebben als haar moeder.

Benieuwd naar de trailer?